Chiều ngày 31/10, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu đã chủ trì Hội đồng thẩm định dự thảo Nghị quyết một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam (Dự án).
Theo đó, việc xây dựng Nghị quyết nhằm ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho các hình thức đầu tư đối với dự án; đồng thời giải quyết các vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn, thực hiện thành công các chỉ đạo mới của cấp có thẩm quyền.
Mới đây, Bộ Xây dựng cũng đã hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế cũng như chính sách sắc thù, đặc biệt áp dụng đối với Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Hiện hồ sơ dự thảo này đang được gửi Bộ Tư pháp để tiến hành thẩm định.

Phối cảnh Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Ảnh minh họa
Một trong số những cơ chế, chính sách đặc thù được Bộ Xây dựng đề xuất gây chú ý là các cơ chế liên quan đến chính sách tài chính, ưu đãi thuế cũng như các quy định riêng cho phương thức đối tác công tư.
Theo đó, liên quan đến vấn đề hỗ trợ tài chính trong trường hợp đầu tư theo hình thức đầu tư kinh doanh, Nhà nước cho vay tối đa không quá 90% tổng mức đầu tư dự án được phê duyệt (không gồm chi phí dự phòng) với lãi suất tối thiểu bằng 0%. Thời hạn vay tối đa 30 năm kể từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên.
Trong đó, nhà đầu tư phải hoàn trả toàn bộ các khoản vay trong vòng 30 năm kể từ ngày giải ngân đầu tiên.
Đối với trường hợp đầu tư theo phương thức đối tác công tư, tỷ lệ vốn của Nhà nước tham gia không quá 80% mức đầu tư dự án được phê duyệt.

Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam là đại dự án giao thông lớn nhất Việt Nam. Ảnh minh họa
Theo đó, các ngân hàng thương mại trong nước sẽ được miễn áp dụng quy định về tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với khoản vay của các nhà đầu tư. Khoản vay này cũng không tính vào tổng dư nợ cấp tín dụng của ngân hàng đối với các nhà đầu tư theo quy định.
Các nhà đầu tư sẽ được miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải đường sắt nhằm tạo tài sản cố định cũng như các hàng hóa, linh kiện...
Ngoài ra, đối với phương thức đối tác công tư, trong vòng 3 năm đầu sau thời điểm vận hành, kinh doanh sẽ cho phép áp dụng mức chia sẻ 100% phần chênh lệch giảm giữa doanh thu thực tế và doanh thu trong phương án tài chính khi doanh thu thực tế thấp hơn.
Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đã được Quốc hội chốt chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024.
Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có chiều dài 1.541km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP. HCM) với tổng vốn đầu tư 67 tỷ USD.
Toàn tuyến được đầu tư khổ đôi 1.435mm với tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục; có 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa; vận chuyển hành khách, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh, có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết. Dự án này dự kiến khởi công vào năm 2027.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam không đơn thuần là dự án của một thế hệ doanh nhân, đây được xem là dự án trọng điểm của quốc gia trong vòng 50-100 năm tới, đồng thời cũng là đại dự án giao thông lớn nhất Việt Nam ở thời điểm hiện tại.
Vì thế những giá trị mà dự án mang lại như hạ tầng giao thông hiện đại, thúc đẩy liên vùng, giảm tải hàng không không, phát triển logistics, cho đến nâng tầm chuỗi giá trị sản xuất công nghiệp sẽ tạo ra những lợi ích vượt xa phạm vi của một doanh nghiệp đơn lẻ.