Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra toàn diện dự án Thảo cầm Viên mới tại huyện Củ Chi, TP.HCM (Dự án Công viên Sài Gòn Safari).
Dự án Công viên Sài Gòn Safari nằm cách trung tâm TP 50km, với có quy mô lớn, diện tích phải thu hồi rất rộng (hơn 456ha), tổng số vốn đầu tư lên đến 500 triệu USD. Đây được đánh giá là công viên khu du lịch sinh thái lớn nhất Việt Nam, tầm cỡ khu vực Đông Nam Á với chức năng bảo tồn, trưng bày, nhân giống các loài thú quý hiếm trên thế giới.
Nguyên nhân nào khiến dự án "dậm chân tại chỗ" sau 13 năm?
Năm 2004, UBND TP.HCM ban hành Quyết định số 2706/QĐ-UB ngày 11/6/2004 về thu hồi và tạm giao 485,35ha đất cho Công ty Thảo cầm viên Sài Gòn để bồi thường thiệt hại, giải phóng mặt bằng, chuẩn bị đầu tư xây dựng Công viên Thảo cầm viên.
Theo Thanh tra Chính phủ, dự án Công viên Sài Gòn Safari có quy mô lớn, diện tích đất phải thu hồi rất rộng (456,85ha), là dự án trong lĩnh vực về văn hóa, du lịch nhưng UBND TP.HCM chưa thực hiện đúng trình tự pháp lý theo quy định.
“UBND TP giao cho Công ty Thảo cầm viên Sài Gòn làm chủ đầu tư dự án trong khi công ty này không đủ năng lực thực hiện. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến nay dự án chưa triển khai được. Trách nhiệm này thuộc về Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND Thành phố giai đoạn 2001 - 2006”, kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ.
Ảnh: Trung Sơn
Thanh tra Chính phủ cho biết, sau gần 13 năm kể từ ngày UBND TP.HCM có văn bản chấp thuận chủ trương tuyển chọn đơn vị tư vấn để lập quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 Công viên Sài Gòn Safari thì đồ án quy hoạch mới hoàn thành và đuợc phê duyệt là thời gian quá dài.
Nguyên nhân được chỉ ra là do các cơ quan chức năng của thành phố chưa cố gắng tìm giải pháp phù hợp để báo cáo xin chỉ đạo của Thủ tướng. Do đó, thiết kế quy hoạch xây dựng chi tiết (1/2000, 1/500) là tài liệu quan trọng đề quyết định đầu tư dự án nhưng không được quan tâm phê duyệt kịp thời.
"Trách nhiệm này thuộc UBND Thành phố, Sở Kế hoạch Đầu tư, Sở Xây dựng, Sở Giao thông Vận tải và Sở Quy hoạch Kiến trúc”, Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh.
Chậm trễ trong xây dựng khu tái định cư
Cũng theo Thanh tra Chính phủ, đến thời điểm thanh tra, dự án Công viên Sài Gòn Safari không có phương án đền bù theo quy định tại Điểm a Khoản 5 Điều 34, Nghị định 22/1998/NĐ- CP.
Việc chậm trễ trong xây dựng khu tái định cư và việc không bố trí tạm cư, không chi tiền tạm cư là những lý do mà người dân khiếu nại.
Thanh tra Chính phủ
Tuy nhiên, địa phương này đã ban hành “Phương án giá” trong đó có một số quy định không phù họp với các quy định của pháp luật về đất đai tại thời điểm đó, cũng như việc áp giá đền bù chưa phù hợp quy định làm phát sinh chi phí đền bù tăng hơn 104 tỷ đồng.
"Qua quá trình thanh tra cho thấy, số tiền đền bù phát sinh đã được chi trả đầy đủ cho người dân. Mặc dù chưa phát hiện có dấu hiệu vụ lợi song cần phải kiểm điểm một cách nghiêm túc", Thanh tra Chính phủ cho biết.
Cơ quan này cũng cho rằng, do vướng mắc trong việc thiết kế quy hoạch chi tiết và năng lực của chủ đầu tư nên đến nay dự án chưa được phê duyệt, chưa được triển khai. Đất thu hồi xong không được đưa vào sử dụng cho dự án mà bị bỏ hoang nhiều năm dẫn đến người dân bức xúc.
Cùng với đó, việc chậm trễ trong xây dựng khu tái định cư và việc không bố trí tạm cư, không chi tiền tạm cư là những lý do mà người dân khiếu nại.
Báo cáo cũng chỉ ra một nguyên nhân khác dẫn đến khiếu kiện hiện nay là do kể từ khi thu hồi đất đến thời điểm thanh tra đã gần 14 năm (từ 2004 - 2018) nhưng dự án chưa triển khai xây dựng và có sự so bì giữa các hộ dân có đất bị thu hồi...
Theo đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND TP.HCM kiểm tra, giải quyết bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, hoàn thành giải phóng mặt bằng đối với diện tích còn lại nằm trong quy hoạch dự án theo đúng quy định của pháp luật.
Đặc biệt, việc lựa chọn nhà đầu tư xây dựng Dự án Công viên Sài Gòn Safari phải tổ chức đấu thầu rộng rãi, công khai, minh bạch theo đúng trình tự, thủ tục quy định của pháp luật. Trường hợp có việc điều chỉnh quy hoạch dự án so với muc tiêu dự án ban đầu phải tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án theo đúng quy định.
Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị khẩn trương triển khai xây dựng khu tái định cư cho người dân; kiểm điểm các tố chức, cá nhân có liên quan đến sai phạm.
