Ở Việt Nam, chỉ có duy nhất Hà Đông, thủ phủ của tỉnh Hà Tây cũ là liền kề ngay Thủ đô Hà Nội. Chỉ cần bước đúng một bước chân là ta đang ở thị xã Hà Đông cũng có thể ở ngay trong Thủ đô Hà Nội. Tưởng ở gần như thế thì hai nơi sẽ có những ảnh hưởng lẫn nhau. Vậy mà có những thứ Hà Nội có mà Hà Đông không hề có được. Đó là món phở.
Tôi nói thế chắc toàn bộ dân Hà Đông sẽ phản đối. Nhưng điều tôi muốn nói đến là ở Hà Nội có không ít những quán phở thực sự là phở còn các quán phở ở Hà Đông chỉ là giống phở mà thôi. Tôi ở Hà Đông mấy chục năm nay những chưa có một quán phở nào ở đây mà tôi muốn đến ăn. Hầu hết các bạn bè tôi sinh sống ở Hà Đông cũng có cùng quan điểm với tôi. Đôi khi vào ngày nghỉ, muốn ăn phở, mấy anh em Hà Đông chúng tôi đánh xe ra tận Hà Nội.
Nhiều năm trở lại đây, các khu đô thị mới ồ ạt mọc lên trên đất Hà Đông. Nhiều cửa hàng cửa hiệu và các dịch vụ hiện đại mọc lên theo nhưng kỳ lạ thay vẫn không có một quán phở nào gọi là phở cho đúng nghĩa hiện ra cả. Có những quán phở rất đông người nhưng không phải vì thế mà đó là một quán phở đúng nghĩa. Đông người chỉ vì người Hà Đông quen ăn như thế rồi mà cũng vì có quán nào ngon hơn đâu mà đến.
Tất cả đó là tư duy. Và với tư duy như thế thì Thủ đô Hà Nội mãi mãi là thủ đô lộn xộn, bẩn thỉu và vô tổ chức nhất. Hà Đông không có phở và Hà Nội không thể văn minh là như thế.
Từ chuyện phở tôi ngẫm ra những chuyện khác. Đó là chuyện ảnh hưởng những nét đẹp từ các thủ đô văn minh tới thủ đô mình. Trong tất cả những thủ đô trên thế giới mà tôi đã đặt chân đến kể cả thủ đô Viêng Chăn hay Phnom Penh đều sạch sẽ hơn, gọn ghẽ và có quy hoạch hơn Thủ đô Hà Nội của mình. Cho đến bây giờ, một trong những thất bại lớn nhất của các đời chủ tịch thành phố Hà Nội trước kia là thất bại trong quy hoạch và tạo dựng một đời sống văn minh đô thị.
Cán bộ quy hoạch và quản lý đô thị của Thủ đô hàng năm vẫn nườm nượp đi thăm các thủ đô hiện đại trên thế giới mà chẳng thấy học hỏi được gì. Cũng như người Hà Đông ở sát Hà Nội mà chẳng có lấy một quán phở hay một nhà hàng như ở Hà Nội. Nguyên nhân cơ bản của sự “bất động” ấy chính là tư duy. Tư duy của người quản lý và tư duy của người dân.
Lực lượng chức năng nhắc nhở các hộ kinh doanh trên phố Bà Triệu trong chiến dịch dẹp vỉa hè năm 2017
Có một đoạn hè ở phố Đỗ Hạnh chỉ dài chừng mười mét. Đoạn hè phố đó nếu bình thường không có ai đi bộ qua đó cả vì nó bị chắn bởi nhà dân. Thế nhưng khoảng hơn 20 năm nay, sáng nào tôi cũng thấy xe công an đi dẹp mấy cái bàn của quán cà phê và phở gà kê trên đoạn vỉa hè cụt ấy. Và sáng nào người của quán cà phê và quán phở gà ấy cũng cứ đặt mấy cái bàn cho khách. Có hai điều bi hài là: hơn hai mươi năm nay chính quyền không dẹp nổi mấy cái bàn trên một đoạn vỉa hè không cần thiết phải dẹp và cũng hơn hai mươi năm nay người dân, cụ thể là chủ quán cà phê và quán phở gà cũng không có lấy một ngày chấp hành quy định về vỉa hè của chính quyền thành phố. Tất cả đó là tư duy. Và với tư duy như thế thì Thủ đô Hà Nội mãi mãi là thủ đô lộn xộn, bẩn thỉu và vô tổ chức nhất. Hà Đông không có phở và Hà Nội không thể văn minh là như thế.
