Những ngày vừa qua, tình người của dân Việt Nam ta càng bộc lộ một cách rõ nhất. Nói lại xấu hổ, chứ hầu như ngày nào, tôi cũng phải vài lần khóc, là khi vào đọc tin trên báo hoặc xem truyền hình. Mà những ngày này, hầu như ai cũng thế, suốt ngày dán mắt vào màn hình đọc báo, xem tin.
Bắt đầu là Rào Trăng với những người lính và cán bộ huyện Phong Điền, với những công nhân thủy điện tới giờ vẫn còn nằm đấy. 11 thi thể sĩ quan quân đội, 2 cán bộ Thừa Thiên Huế và 22 cán bộ chiến sỹ đoàn 337 đã được đưa về. Nhưng vẫn còn thi thể những người công nhân thủy điện Rào Trăng. Rồi đến Quảng Trị, Quảng Bình ngập trong lũ. Và sau đấy là Quảng Nam.
Lâu lắm rồi mới có một đợt thiên tai khủng khiếp đến thế trút xuống khúc ruột miền Trung này, cái dải đất năm nào cũng oằn lưng chịu đựng. Ki cóp làm ăn dành dụm rồi chỉ chớp mắt, trắng tay. Và, cũng thế, mà chúng ta thấy tinh thần đồng bào, tinh thần đùm bọc, sự lan tỏa yêu thương của những con dân Việt ở khắp mọi nơi trên đất nước trùng điệp đến như thế nào.
Trong một cuộc họp thủ tướng phải thốt lên: Cứ ba xe chạy trên đường lại có hai xe cứu trợ cho đồng bào miền Trung. Mà lần này, bà con làm ngay từ khi chưa có lời kêu gọi của Mặt trận Tổ quốc. Làm tự phát, xuất phát từ tình thương thường trực, từ sự mẫn cảm, từ ý thức sẻ chia cộng đồng... của những con dân đất Việt.
Trong hoạn nạn, nhân dân ta càng phát huy tinh thần tương ái, tinh thần nhân văn, yêu thương và đùm bọc nhau theo nghĩa lá lành đùm lá rách, rất cao cả...
Cũng năm nay, chả ai bảo ai, nhiều nơi, nhiều người tổ chức gói bánh chưng, bánh tét. Gói rất bài bản, có trách nhiệm. Tức là kỹ lưỡng như nấu cho mình ăn, thậm chí kỹ lưỡng hơn, nhiều nơi còn hút chân không nữa và bảo nhau đựng vào giỏ nhựa chứ không gói kỹ vào thùng các tông, thùng xốp để bánh giữ được lâu. Họ biết, bà con bị lũ lụt không có điều kiện bảo quản.
Ngoài mì tôm, áo quần... những đồ quen thuộc khi cứu trợ, cũng năm nay những thứ thiết thực hơn, giá trị hơn, cũng đã xuất hiện, ấy là áo phao, là máy nổ, là xuồng/thuyền... được chở đến giúp bà con và chính quyền địa phương.
Chưa ai thống kê được, và cũng chả thể thống kê, xem là có bao nhiêu tiền, quà đã đến với bà con vùng lũ những ngày vừa qua. Cũng như chưa ai và cũng không ai có thể thống kê được những giọt nước mắt đã rơi, từ hai phía, những người bị nạn và những người đi cứu, đi giúp, đi san sẻ...
Càng về sau càng tang thương. Trong khi nhân tài vật lực căng ra chống cơn bão Molave ở phía biển thì tai ương lại đánh úp bà con trên rừng. Ở xã Trà Leng bị đất vùi, cả mấy huyện vùng núi Quảng Nam rung chuyển. Những câu chuyện đau lòng được kể lại. Và tình thương yêu, sự sẻ chia lại cũng rùng rùng chuyển hướng, đang từ lũ lụt tới lở đất, vùi làng...
Rất nhiều hình ảnh cảm động của con người được sẻ chia trong những ngày này. Xem và vui và trào nước mắt. Buồn đau trào nước mắt đã đành, đây vui quá, cảm động quá cũng trào nước mắt.
Ai có thể cầm được nước mắt khi đọc bức thư của thầy hiệu trường một trường phổ thông Trung học ở Quảng Bình. Giọng thư rất tỉnh, rất "teen", nhưng trong ấy chứa chan yêu thương chia sẻ đồng cảm. Ai có thể ngăn nước mắt khi thấy hàng đoàn thuyền đi biển của những ngư dân Ngư Thủy được khiêng qua độn cát vào đồng trong đêm cứu dân Lệ Thủy giữa mịt mờ sóng nước.
Ai không khóc khi thấy cháu bé bơi lóp ngóp ra thuyền cứu trợ và một thanh niên trên thuyền để nguyên quần áo nhảy ùm xuống bế cháu lên, trao quà cho cháu và đưa cháu về nhà. Và ai có thể cầm lòng trước bức ảnh cháu học sinh Quảng Nam từ trường chạy về nhà thì bố mẹ đã là hai nấm đất, trước cái clip cả gia đình đã tử nạn được dân làng bế từng người xếp xuống huyệt.
Làm sao để, không phải năm nào cũng nước mắt, năm nào cũng cứu trợ, năm nào cũng tang thương... là tâm nguyện của tất cả mọi người. Với tình yêu ấy, với sự tử tế thường trực của từng con người, trí thông minh và khả năng ứng phó, chả lẽ chúng ta cứ đành chờ bà con hoan nạn rồi mới đi cứu nạn cứu trợ...
Tôi tin, với tất cả những gì đã có, những gì đã phát lộ và kể cả còn tiềm ẩn, chúng ta sẽ có nhiều cách để không phải chịu những cảnh thiên tai đau đớn, tàn khốc như những ngày vừa qua.
Nước mắt chảy đúng lúc đúng nơi, là sức mạnh, là cốt lõi của sự tử tế, nhân lên tình yêu, sự cảm thông, đùm bọc... nhưng sẽ là quý hơn, khi đấy là những giọt nước mắt vỡ òa niềm vui, nước mắt của những điều không mất, của niềm tin và chan hòa sự bình yên trước bão giông, trước sự khắc nghiệt và cũng hết sức bao dung của thiên nhiên, của sự sống tươi đẹp xung quanh, dẫu vẫn bất trắc khôn lường...
