Chiều 21/4, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã chủ trì cuộc họp với đại diện các bộ, ngành liên quan về việc nghiên cứu thành lập quỹ phát triển nhà ở.
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc chủ trì cuộc họp với đại diện các bộ, ngành liên quan về việc nghiên cứu thành lập quỹ phát triển nhà ở. (Ảnh: VGP)
Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã trao đổi ở cấp kỹ thuật với Bộ Xây dựng để xác định các tồn tại trong việc phát triển nhà ở xã hội. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã có văn bản báo cáo lãnh đạo Chính phủ về việc nghiên cứu thành lập Quỹ phát triển nhà ở quốc gia.
Thứ trưởng cho biết, việc xây dựng Quỹ phát triển nhà ở quốc gia được đặt trong bối cảnh Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24/5/2024 về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở trong tình hình mới.
Triển khai chỉ thị này, Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 927/QĐ-TTg, giao Bộ Tài chính chủ trì nghiên cứu hình thành quỹ phát triển nhà ở xã hội hoặc mô hình định chế tài chính phù hợp để phát triển nhà ở xã hội dài hạn, bền vững; đồng thời; giao Bộ Xây dựng nghiên cứu thành lập và thiết lập cơ chế hoạt động cho doanh nghiệp nhà nước chuyên đầu tư phát triển nhà ở xã hội.
Thực hiện nhiệm vụ được giao, ngày 8/1/2025, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ Đề án nghiên cứu định chế tài chính phục vụ phát triển nhà ở xã hội. Theo kết quả rà soát, hiện nay, cả ở trung ương và địa phương đều đã có một số định chế tài chính và cơ chế vay ưu đãi hỗ trợ lĩnh vực này, ngoài các gói tín dụng do hệ thống ngân hàng thương mại triển khai. Tuy nhiên, điểm nghẽn lớn nhất vẫn nằm ở nguồn vốn vay ưu đãi còn rất hạn chế.
Vì vậy, để đảm bảo khả thi và hiệu quả trong triển khai, thay vì thành lập định chế tài chính mới, Bộ Tài chính đề xuất sử dụng hệ thống các định chế tài chính hiện có để thực hiện cho vay phát triển nhà ở xã hội và kiến nghị trung ương, địa phương ưu tiên nguồn lực và các cơ chế hỗ trợ cho các định chế này mở rộng hoạt động cho vay nhà ở xã hội.
Tại văn bản số 13848-CV/VPTW, ngày 18/3/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đã thống nhất chủ trương ban hành Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2025 - 2030. Đồng thời, chỉ đạo tăng cường huy động mọi nguồn lực bao gồm ngân sách nhà nước và nguồn vốn xã hội hóa để đẩy nhanh tiến độ, hướng tới mục tiêu xây dựng tối thiểu 1 triệu căn nhà ở xã hội trước năm 2030.
Trên cơ sở đó, tại dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội quốc gia đang báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đề xuất thành lập Quỹ phát triển nhà ở quốc gia để thực hiện 3 chức năng trọng tâm: (1) Hỗ trợ kinh phí bồi thường, tái định cư; (2) Đầu tư hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; (3) Hỗ trợ doanh nghiệp triển khai các dự án nhà ở xã hội. Chính phủ sẽ được giao quy định chi tiết về mô hình tổ chức, địa vị pháp lý và phương án phân bổ ngân sách hằng năm cho quỹ này.
Cũng tại cuộc họp, báo cáo của Bộ Tài chính đã chỉ rõ các vướng mắc đang tồn tại trong phát triển nhà ở xã hội hiện nay và kinh nghiệm quốc tế: Về hỗ trợ kinh phí bồi thường, tái định cư và đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; đối với hoạt động cho vay ưu đãi đối với doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội; về hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức đầu tư, tạo lập nhà ở xã hội; kinh nghiệm quốc tế phát triển nhà ở xã hội…
Từ đó, trên cơ sở rà soát toàn bộ hệ thống pháp luật và các định chế tài chính ở trung ương, địa phương, Bộ Tài chính trình phương án về cơ chế tài chính hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội và định hướng thành lập Quỹ phát triển nhà ở quốc gia .
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc phát biểu tại cuộc họp. (Ảnh: VGP)
Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc nêu rõ, việc thành lập một quỹ về phát triển nhà ở để thực hiện nhiệm vụ phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người dưới 35 tuổi thuê mua, mua nhà ở… là có cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn. Trên tinh thần đó, thống nhất tên gọi của quỹ là "Quỹ phát triển nhà ở quốc gia". Đây là quỹ nhà nước ngoài ngân sách, do nhà nước thành lập (không trùng với nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước).
Về nguồn lực, dự kiến, nguồn của Quỹ phát triển nhà ở quốc gia sẽ được huy động từ các nguồn: Ngân sách nhà nước cấp; huy động từ sự tự nguyện đóng góp của các nhà đầu tư trong và ngoài nước; nguồn thu từ quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại theo quy định; nguồn huy động đóng góp của các tổ chức, cá nhân; các nguồn hợp pháp khác.
Về chức năng, nhiệm vụ, phạm vi, mô hình quản lý của Quỹ phát triển nhà ở quốc gia..., Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu rõ, chức năng chính của Quỹ phát triển nhà ở quốc gia là đầu tư phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân thuê; nhà ở cho người trẻ dưới 35 tuổi… Quỹ phát triển nhà ở quốc gia có 2 cấp: cấp trung ương do Bộ Xây dựng quản lý; ở địa phương, UBND cấp tỉnh quản lý.
Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng tiếp thu các ý kiến phát biểu tại cuộc họp để hoàn thiện Đề án thành lập Quỹ phát triển nhà ở quốc gia và dự thảo Nghị định để trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định./.
