Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho biết, đơn vị này vừa có văn bản góp ý dự thảo Nghị định về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư. Theo ông Châu, Luật Nhà ở 2023 quy định chủ đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư được ưu đãi về tín dụng theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, hiện nay, Ngân hàng Nhà nước chưa ban hành Thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thực hiện chính sách "ưu đãi về tín dụng đối với chủ đầu tư và người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư". Ngân hàng Nhà nước mới chỉ "triển khai chương trình cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33/NQ-CP" theo Công văn số 2380/NHNN-TD ngày 01/04/2023 (thường được gọi là "gói tín dụng 125.000 tỷ đồng" do 5 ngân hàng thương mại tự nguyện đóng góp để cho các đối tượng quy định tại Công văn số 2380/NHNN-TD).
Trong đó, có chủ đầu tư và người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư được vay với lãi suất thấp hơn từ 1,5-2% so với lãi suất cho vay thương mại thông thường và lãi suất này được điều chỉnh theo mỗi chu kỳ 6 tháng một lần. Chủ đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư được vay "ưu đãi" trong thời hạn 3 năm, còn người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư được vay "ưu đãi" trong thời hạn 5 năm, sau đó thì phải vay theo lãi suất thỏa thuận, "thả nổi" và "gói tín dụng 125.000 tỷ đồng" dự kiến thực hiện trong giai đoạn 2021-2030.
Một chung cư cũ trên địa bàn TP.HCM (Ảnh: Vietnamnet)
"Gói tín dụng 125.000 tỷ đồng khá phù hợp với các chủ đầu tư và người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư đang vay với lãi suất rất cao, trên dưới 10%/năm. Nhưng hiện nay, do vướng mắc pháp lý nên không có dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư (mới) hoặc nhiều dự án không thể triển khai thực hiện được dẫn đến không có sản phẩm nhà ở tại các dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư mới nên cho đến nay chưa có chủ đầu tư và người mua nhà nào tại dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư được vay gói tín dụng 125.000 tỷ đồng.
Nếu Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội bố trí được nguồn vốn ngân sách nhà nước chi trung hạn để thực hiện chính sách ưu đãi về tín dụng đối với chủ đầu tư và người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 63 Luật Nhà ở 2023 thì Ngân hàng Nhà nước mới có nguồn vốn ngân sách hỗ trợ để tái cấp vốn, cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng thực hiện chính sách ưu đãi về tín dụng này", ông Châu nói.
Chủ tịch HoREA cũng nhận định "gói tín dụng 125.000 tỷ đồng" là nỗ lực của Ngân hàng Nhà nước và 5 ngân hàng thương mại trên cơ sở tự nguyện để hỗ trợ cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và các chủ đầu tư, người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư.
"Có thể khẳng định gói tín dụng 125.000 tỷ đồng là chính sách duy nhất ưu đãi về tín dụng đối với chủ đầu tư và người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư" tại thời điểm hiện nay, nhưng Hiệp hội đề nghị Ngân hàng Nhà nước quy định chủ đầu tư và người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư được vay gói tín dụng 125.000 tỷ đồng trong thời hạn 5 năm với lãi suất cố định", Chủ tịch HoREA đề xuất.
Do vậy, HoREA đề nghị bổ sung Điều 27b "dự thảo Nghị định" quy định chính sách "ưu đãi về tín dụng cho chủ đầu tư và người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư thành: "Chủ đầu tư và người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư được vay vốn tín dụng ưu đãi theo chương trình cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư theo quy định của Ngân hàng Nhà nước trong thời hạn tối đa không quá 5 năm, với lãi suất cố định, thấp hơn 1,5-2% lãi suất cho vay thương mại thông thường."
Liên quan đến gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, số liệu của Ngân hàng Nhà nước tho thấy, đến nay mới có 28/63 UBND tỉnh gửi văn bản hoặc công bố trên cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia Chương trình với 68 dự án; trong đó có 30 dự án có nhu cầu vay vốn; các dự án còn lại không có nhu cầu vay vốn do đã hoàn thành hoặc đã thu xếp nguồn vốn khác. Trong số 30 dự án có nhu cầu vay vốn, các ngân hàng thương mại đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền là khoảng 7.000 tỷ đồng.
Đại diện nhiều doanh nghiệp khẳng định đã được ngân hàng tiếp cận, hướng dẫn thủ tục cũng như phổ biến điều kiện để có thể tiếp cận gói tín dụng 120.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, vẫn có nhiều vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện dự án nhà ở xã hội, khiến doanh nghiệp chưa mặn mà với gói tín dụng này. Mặt khác, do những giới hạn về tỷ suất lợi nhuận cũng khiến dự án nhà ở xã hội kém hấp dẫn hơn các loại hình nhà ở thương mại khác.
