Buổi sáng đã se lạnh. Cà phê bụi hè phố cùng mấy người bạn, nghe về những thời sự đang diễn ra. Nói đến nhiều nhất vẫn là lụt bão đang hoành hành ở miền Trung.
Một người đàn bà đứng tuổi, lam lũ, trễ nải, bế một đứa bé gái nhỏ gầy còm, đến chỗ chúng tôi, kể lể, em ra Hà Nội, gửi con cho người ta trông để đi làm thuê, nay nghe tin quê lụt, phải về mà không có tiền, xin mọi người giúp đỡ…
Chúng tôi, mỗi người rút vài chục lẻ, đặt vào tay người đàn bà đang ngửa ra. Một anh bạn đưa mấy tờ tiền trăm để lên trên cùng. Người đàn bà mắt sáng lên, lắp bắp nói xin đội ơn, rồi xốc đứa bé đang ngủ vùi mệt mỏi lên vai, bước đi…
Một cậu bé đánh giày thấy thế bảo, bà này hôm nay trúng quả, mà chẳng phải là mẹ con đâu, giả vờ đấy…
Bàn luận về chuyện này, mấy người cùng bảo, có thể như thế thật. Người đàn bà này là ăn xin chuyên nghiệp, đứa bé gái thị bế theo không phải là con, có thể là đi mượn, có thể là thuê, hay thế nào đó khác… Một người nói, báo chí đã từng điều tra, đưa thông tin về những nhóm ăn xin lợi dụng trẻ em để đánh vào lòng thương của mọi người. Tôi quay ra hỏi anh bạn vừa bỏ mấy trăm ngàn từ thiện, rằng ông nghĩ sao khi nghe những điều này?
Người bạn chậm rãi nói, nếu biết trước thế thì tôi vẫn sẽ làm như thế thôi. Anh ấy phân tích: Người ta ai cũng có lòng tự trọng, phải khổ sở lắm mới ngửa tay đi xin tiền người khác. Ừ, thì cũng nghe có làng ăn xin chuyên nghiệp, nhưng chắc là nói quá lên thôi. Đứa bé có phải là con của chị kia không thì chúng ta đâu có đoan chắc. Nếu thật như thế, thì mình giúp cho là quá tốt, nếu không thật như thế, thì vẫn cứ tốt, vì mình đã phần nào tác động để đứa bé sẽ được nghỉ ngơi sớm hơn, được chú ý chăm sóc hơn…
Nhà văn Tạ Duy Anh có kể cho tôi nghe một chuyện liên quan. Anh ngồi uống nước vỉa hè với người bạn tương đối có điều kiện. Một người đàn bà thiểu não đi đến, nói là chị ta ở quê lên thăm cậu con trai vừa bị tai nạn giao thông chấn thương sọ não, đang phải mổ cấp cứu, phải tiếp máu rất nguy cấp trong bệnh viện... Người bạn liền rút ví tiền triệu ra đưa cho. Sau khi bà ấy đi, có người bảo, mụ kia bịa ra chuyện để lừa xin tiền đấy. Người bạn vừa cho tiền bỗng cười to, nói, đúng thật như thế à, vậy thì may mắn quá! Người bạn ấy phân tích: May mắn ở đây là không có cậu trai trẻ bị tai nạn giao thông. Giữa hai tin xấu, có một thanh niên bị tai nạn giao thông và có một người đàn bà nói dối, thì tin sau ít xấu hơn chứ, đúng không? Hỏi ông có ân hận vì đã cho người đàn bà ấy tiền không, thì bảo, không. Lý do là họ đã phải đi ăn xin là khổ rồi. Là đàn bà mà phải bịa ra chuyện con bị tai nạn để xin tiền bố thí, thì càng bất hạnh hơn nữa. Mình giúp được người ta thì vẫn cứ nên giúp người ta đi.
Nhà văn Tạ Duy Anh kết luận, nếu chúng ta thấy ai bất hạnh mà chia sẻ được thì cứ nên chia sẻ. Những người bất hạnh ấy, dù có mắc những thói xấu, phải làm những việc xấu, thì không phải vì thế mà họ không đáng chia sẻ nữa. Giải quyết việc lợi dụng trẻ em để đi xin tiền, việc dựng ra những câu chuyện đáng thương không có thật, việc ngăn chặn, cải thiện để không có những người đi ăn xin nữa, là ngoài tầm của chúng ta. Đó là việc của những cơ quan chức năng và là việc lâu dài, dựa trên xây dựng những nền tảng về kinh tế, xã hội và văn hóa…
Những ngày vừa qua, chuyện cô ca sỹ Thủy Tiên đi làm và kêu gọi từ thiện, chung tay với các tổ chức, đoàn thể, cơ quan, chính quyền tại địa phương và cả nước để cùng chia sẻ, giúp đỡ đồng bào của chúng ta bị hoạn nạn là câu chuyện rất đẹp.
Rất tiếc, vẫn có những ì xèo không đáng có. Nhưng có thể nhìn nhận như cách nhìn nhận từ câu chuyện tôi kể ở trên không?
Hàng bao nhiêu con người bỗng nhiên gặp tai họa, cần được giúp đỡ. Họ cũng như họ hàng, làng xóm của ta ở quê thôi, họ kiên cường và tốt bụng, nhưng họ cũng là những con người, đâu phải chuẩn mực như những tấm gương mà không có những ì xèo, tì vết? Dù thế nào, thì họ vẫn là những người đang rất cần chúng ta giúp đỡ, chia sẻ. Rồi báo chí, cộng đồng mạng nữa, là bá tính trong thiên hạ đấy, đâu có thể đồng nhất ngay những ý kiến, nhận xét, nhận định được. Vậy thì hãy bỏ qua, vượt qua những ì xèo này nọ mà tăng cường chia sẻ, giúp đỡ cho những con người cần đến việc ấy…
Bọn tôi ngồi, mở đọc cho nhau nghe những dòng status cô ca sỹ này viết, mà thương. Thủy Tiên! Cố lên em! Em cùng Công Vinh chồng em và các cộng sự đang làm rất tốt một việc mà khi bắt đầu, các em không hình dung là nó lại lớn đến thế, thì nếu có ì xèo này nọ trong việc này, là tất nhiên thôi. Hãy bỏ qua, vượt lên, bằng một tâm thế và tấm lòng trong sáng, ngay thẳng nhé.
Trong status của Thủy Tiên có kể về những cú điện thoại từ Hà Nội, về những vị lãnh đạo đứng đầu (hình như đều mới được bầu lên) ở các tỉnh nơi cô ấy đến, đã liên lạc với cô trong đêm khuya, đã ủng hộ, động viên, đã đón cô lúc mờ sáng để cùng đi đến những nơi, hỗ trợ cô trong công việc. Đó cũng là những hình ảnh đẹp.
Em hãy nhìn và tựa vào đấy mà làm công việc mình đang theo đuổi nhé!
