Khoản 2, Điều 30 của Luật Đất đai mới nhất quy định về quyền lựa chọn hình thức trả tiền thuê đất có sự đổi mới đó là, tổ chức kinh tế đang được Nhà nước cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê được lựa chọn chuyển sang thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm.
Tiền thuê đất đã nộp sẽ được khấu trừ vào tiền thuê đất hằng năm phải nộp theo quy định của Chính phủ.
Theo đó, các doanh nghiệp nào được Nhà nước cho thuê đất trả tiền một lần có thể chuyển sang thuê đất trả tiền thuê hằng năm.
Trước đó, Điều 172, Luật Đất đai năm 2013 chỉ cho phép tổ chức kinh tế được Nhà nước đang được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm được chuyển sang thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê mà không có quy định ngược lại.
Hội Môi giới bất động sản Việt Nam đánh giá, quy định này vừa hỗ trợ cho doanh nghiệp, vừa nắn chỉnh nguồn thu theo hướng kích thích thu từ sinh lợi đất đai. Cụ thể, việc quy định thu tiền sử dụng đất hằng năm sẽ giúp chủ đầu tư giảm bớt áp lực tài chính trong thời gian đầu triển khai dự án. Nhờ vậy, giá bán bất động sản cũng có cơ hội được điều chỉnh về mức hợp lý hơn. Chủ đầu tư không có quá nhiều áp lực tài chính, cũng sẽ đầu tư hoàn thiện dự án với chất lượng tốt hơn. Việc "đánh bóng" dự án nhằm phục vụ các khoản vay ngân hàng, huy động vốn không đúng quy định cũng sẽ giảm được phần nào.
Về phía Nhà nước, việc làm này cũng góp phần nắn nguồn thu theo hướng kích thích thu từ sinh lợi đất đai. Điều này cũng tạo cơ hội giúp tăng thu cho Nhà nước nhờ các giá trị tăng thêm của đất đai theo thời gian.
Tuy nhiên, để bảo đảm tính chủ động cho doanh nghiệp trong việc hoạch định, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cho rằng, nên tính toán các nguồn thu - chi cho an toàn và hợp lý. Cần có quy định cụ thể, rõ ràng về các mốc thời gian điều chỉnh tiền sử dụng đất, cũng như các phương pháp tính toán hợp lý, có mức giới hạn. Không để doanh nghiệp làm dự án trong tình trạng lo lắng hoặc phải xác lập quỹ dự phòng lớn gây ảnh hưởng đến giá bán sản phẩm.
Luật Đất đai mới nhất đã sửa quy định về việc nộp tiền sử dụng đất hằng năm thay vì trả một lần. Ảnh minh họa.
Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Anh Quê, Chủ tịch Tập đoàn G6 cho hay quy định này tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp khó khăn, không có khả năng nộp tiền sử dụng đất một lần thì lựa chọn trả hằng năm.
Ông Nguyễn Anh Quê, Chủ tịch Tập đoàn G6.
"Tuy nhiên, doanh nghiệp đã đóng rồi sẽ không được Nhà nước trả tiền mà sẽ được khấu trừ vào thời hạn thuê đất. Vậy thì sẽ có 2 trường hợp: Doanh nghiệp đã đóng tiền thuê đất một phần thì không sao, nhưng doanh nghiệp đã đóng hết rồi thì họ chuyển sang hằng năm làm gì? Đương nhiên là họ không cần chuyển. Do đó quy định này chỉ có lợi cho doanh nghiệp chưa đóng tiền thuê đất hoặc mới chỉ đóng một phần", ông Quê phân tích.
Do đó, ông Quê cho rằng, rất ít doanh nghiệp hào hứng với quy định mới này trong Luật Đất đai (sửa đổi). Theo ông Quê, nếu trả tiền hằng năm, mức đóng tổng cộng sẽ cao, bởi hằng năm mức giá sẽ thay đổi cao dần lên, chưa kể bất lợi trong đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư nếu đóng hằng năm.
"Xưa nay chỉ có một chiều là doanh nghiệp xin chuyển từ đóng tiền hằng năm sang đóng tiền một lần chứ không có một lần sang hằng năm. Bởi, chỉ khi đóng tiền một lần, khu đất đó mới được cấp sổ, mới được thế chấp ngân hàng. Hiếm có doanh nghiệp xin chuyển từ một lần sang hằng năm", ông Quê khẳng định.
Đồng quan điểm, ông Phạm Đức Toản, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển Bất động sản EZ (EZ Property) cho rằng, nếu trả một lần thì giá trị của khu đất khác hoàn toàn so với trả hằng năm. Trả một lần thì đó là tài sản được hạch toán là tài sản cố định, được vay ngân hàng, còn trả tiền hằng năm là đất thuê, chỉ vay ngân hàng được tài sản trên đất. Chưa kể tiền thuê đất thay đổi hằng năm và đều có xu hướng tăng còn gây nhiều rủi ro tài chính hơn.
"Chỉ có trường hợp là đất thuê trả một lần mà chưa nộp thì các doanh nghiệp xin nộp hằng năm thì còn có vẻ ổn, giải quyết được khó khăn trước mắt cho doanh nghiệp. Còn nếu đã nộp rồi và xin trả hằng năm thì hơi ngược", ông Toản nói./.
