Hàng ngày, để giáo dục người dân, chúng ta nói nhiều đến kỷ cương, phép nước. Điều này là cần thiết, nhất là trong một đất nước đang chuyển đổi, còn phải mất nhiều thời gian mới mong hoàn thiện về thể chế. Tuy nhiên, qua theo dõi, dường như những cụm từ vừa nêu trên kia mới chỉ nhăm nhăm hướng người ta đến việc chấp hành pháp luật, đặc biệt là những luật liên quan đến tù tội, mà ít để ý đến những nề nếp mang tính phép tắc trong bộ máy công chức quốc gia. Các cụ ta xưa có câu: “Y phục xứng kỳ đức”, đủ thấy các cụ đã quan tâm đến hình thức như thế nào. Bởi vì “hình thức nào thì nội dung ấy”. Ngay từ việc nhỏ nhất là ăn mặc, đầu tóc, đi đứng, nói năng, hành xử, chấp hành giờ giấc... mà đã lung tung, đã không nên hồn, thì việc lớn thuộc về đại sự quốc gia khó mà ngay ngắn được.
Thế mà có vẻ như việc nói cứ nói, còn việc làm theo hay không thì chả ai quan tâm.
Không tin, bạn chẳng cần phải làm gì ghê gớm, mà chỉ cần thử quan sát, sẽ thấy những chuyện sau đây là chuyện quá bình thường hằng ngày:
Ở một cơ quan nọ, giờ làm việc đã lâu nhưng quá nửa nhân viên còn đang ngồi trên vỉa hè uống nước chè, tán dóc, buôn dưa lê bán dưa bở, cười hô hố...
Ở một cơ quan khác, bất kỳ ai cũng có thể thoải mái “nấu cháo” điện thoại, tự nhiên và tuỳ tiện hơn ở nhà. Toàn nói chuyện chẳng liên quan gì đến công việc nhà nước. Chắc chắn gọi điện ở cơ quan thoải mái hơn và nhẹ đầu hơn, vì cuối tháng không phải rút tiền túi ra trả.
Ở một cơ quan làm văn hoá, mỗi khi có cuộc họp, dù lớn hay bé, phải mất hàng giờ mới gom đủ người, vì nhân viên, có khi cả lãnh đạo, còn chưa khoe xong những bộ đồ mua được trong một lần trốn cơ quan đi shoping
Tại một quầy bán vé khá sang trọng, nhân viên vừa gặm táo, nhai nhồm nhoàm vừa trao đổi với khách. Khách thì cứ tha hồ sốt ruột chờ, còn nhân viên thì cứ như đang ở trong quán. Tiếng táo vỡ rôm rốp khiến nước bọt bắn cả vào tay khách mà “người của nhà nước” thì cứ “vô tư” như không có chuyện g
Ở một bệnh viện, giờ vắng khách, mấy cô y tá, hộ lý ngồi giãi thẻ tước rau bí, chẻ rau muống, để hết giờ mang về nhà.
Tranh minh họa. Nguồn: Internet.
Một lần đến mượn sách ở thư viện nọ tôi phải tìm mãi mới thấy cô thủ thư. Hóa ra cô ta đang giặt ùm ùm trong nhà vệ sinh.
Còn như chuyện nhân viên bảo vệ chơi cờ, uống rượu, bình luận bóng đá, đoán lô đề; những hộ lý, y tá… đang trực buồng bệnh tranh thủ biến ra chợ mua thịt, chọn cá; cô giáo nuôi trẻ bỏ mặc các cháu chơi gì thì chơi còn mình ngồi đan len, buôn chuyện với bạn trai... là chuyện có thể gặp ở bất cứ đâu.
Một nền nếp làm việc như vậy mà đòi hỏi tác phong công sở phải ngay ngắn, nghiêm chỉnh, hiện đại theo kịp xu thế thời đại, thì chỉ có là chuyện viễn tưởng! Từ những thói hư ấy, đẻ tiếp ra vô vàn tật xấu và chúng được kích thích để lan truyền làm hư hỏng cả những người xung quanh chả liên quan gì.
Và còn hơn thế, khi nó góp phần tích tụ sự bực tức, bức xúc của người dân. Mỗi ngày một chút, sự bực tức ấy có thể phát nổ bất cứ lúc nào, hậu quả không ai có thể lường trước.
Trộm nghĩ: Công chức là bộ mặt của bất cứ nền hành chính nào, tức cũng là bộ mặt của một chính phủ và lớn hơn nữa là bộ mặt của đất nước. Một chính phủ liêm chính, kiến tạo, năng động, vì dân, trước hết phải có đội ngũ nhân sự đĩnh đạc về phong cách làm việc và coi trọng đạo đức công vụ. Nó không chỉ đòi hỏi một sự mẫu mực rất cao về nề nếp, mà còn cần phải có thẩm mỹ công sở. Không thể cứ để nó lôi thôi, luộm thuộm như hiện nay, nếu thật sự chúng ta muốn có một Nhà nước pháp quyền hiện đại.
