Thị trường TPDN năm 2025: Động lực tăng trưởng cao đến từ lĩnh vực bất động sản nhà ở, hạ tầng

Bài toán nguồn vốn cho tăng trưởng

"Mục tiêu tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025 và đạt mức hai con số từ năm 2026 sẽ phụ thuộc rất lớn vào động lực và sự hồi phục của đầu tư từ khu vực tư nhân", CEO FiinRatings, ông Nguyễn Quang Thuân phát biểu tại Họp báo Tâm điểm Tín dụng Việt Nam 2025 - Tăng trưởng, Tín dụng và Thị trường vốn trong Kỷ nguyên mới. 

Dưới góc nhìn lạc quan, ông Thuân cho rằng, năm 2025, đầu tư công được kỳ vọng sẽ tạo đà tăng trưởng mạnh nhờ ngân sách gia tăng. Năm 2025, Chính phủ dự kiến phân bổ 870.000 tỷ đồng cho hoạt động đầu tư công, đồng thời đẩy mạnh pháp lý để khơi thông thị trường bất động sản. Dòng vốn FDI cũng duy trì ổn định, và có thể đột phá nhờ chính sách thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao của Chính phủ.

Cùng với đó, tiêu dùng nội địa hồi phục mạnh hơn và sẽ là một trong những động lực quan trọng giúp nền kinh tế tăng tốc từ năm 2025. Tổng doanh thu của tất cả các công ty niêm yết trong ngành có tính tiêu dùng đã ghi nhận sự phục hồi đáng kể trong doanh thu từ quý IV/2024.Từ đó, sẽ tạo đà tăng trưởng vững chắc cho cả năm.

Nhìn tổng thể, lợi nhuận của các công ty niêm yết ngoài ngân hàng tăng tới 25,2% trong Quý IV/2024 so với cùng kỳ và cả năm 2024 tăng 29,4%. Đặc biệt, các doanh nghiệp bất động sản niêm yết ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 67% trong quý IV/2024 và 98,7% trong cả năm 2024.

"Tuy nhiên, đầu tư của khối doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt trong các lĩnh vực bất động sản, năng lượng và ngành thâm dụng vốn vẫn chưa hoàn toàn phục hồi. Trong khi đó, chi phí vốn tăng mạnh. Nếu như trước đại dịch Covid-19, tỷ lệ chi phí tài chính so với hiệu quả sử dụng vốn dao động từ 14 - 17%, thì nay đã tăng lên 24 - 29%, là áp lực đáng kể đối với doanh nghiệp và nền kinh tế", ông Thuân nói.

Đồng thời, thị trường trái phiếu doanh nghiệp phi ngân hàng, dù đã có những tín hiệu khởi sắc nhưng vẫn chưa đủ mạnh, chỉ chiếm 23% tổng giá trị phát hành năm 2024. Vì vậy, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao đã đặt ra, vẫn cần giải bài toán lớn là nguồn vốn cho tăng trưởng.

Theo CEO FiinRatings, để giải bài toán, cần chú ý đến việc phân bổ dòng vốn tín dụng, bởi nền kinh tế Việt Nam vẫn phụ thuộc chủ yếu vào hệ thống ngân hàng. Song, việc phân bổ tín dụng chưa đồng đều cũng gây ảnh hưởng lớn đến một số lĩnh vực quan trọng. Tín dụng dành cho bất động sản tăng 30% trong năm 2024, trước đó vào năm 2023 là 40%, trong khi tỷ lệ tăng trưởng tín dụng trung bình của Việt Nam chỉ ở mức 15%.

"Với tốc độ tăng trưởng tín dụng năm 2025 dự kiến 16%, câu hỏi đặt ra là câu chuyện phân bổ tín dụng sẽ chảy vào lĩnh vực kinh tế nào, các ngân hàng sẽ ưu tiên nhóm ngành nào, là yếu tố chúng ta cần theo dõi và đánh giá", ông Thuân nói.

Bên cạnh đó, ông Thuân cũng lo ngại, liệu tín dụng ngân hàng có "trụ" được trước áp lực cấp vốn lớn, dự kiến lên tới 2,5 triệu tỷ đồng cho mức tăng trưởng tín dụng 16% và khả năng sẽ phải cao hơn, để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên trong năm 2025. Về lâu dài, áp lực này sẽ ngày càng nặng nề với mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026-2030.

Với tốc độ tăng trưởng tín dụng năm 2025 dự kiến 16%, câu hỏi đặt ra là câu chuyện phân bổ tín dụng sẽ chảy vào lĩnh vực kinh tế nào, các ngân hàng sẽ ưu tiên nhóm ngành nào.

Ông Nguyễn Quang Thuân - CEO FiinRatings

Còn ông Ivan Tan, Giám đốc Xếp hạng định chế tài chính, S&P Global Ratings nhận xét, nhiều ngân hàng vẫn có bộ đệm vốn mỏng. Để đáp ứng tốc độ tăng trưởng tín dụng, các ngân hàng có thể sẽ tiếp tục duy trì chính sách chi trả cổ tức bằng cổ phiếu để đảm bảo nguồn vốn nội bộ.

"Nhiều ngân hàng có thể sẽ vượt mức mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm 2025. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng cho vay quá nhanh cũng tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng áp lực lên chất lượng tài sản của các ngân hàng", ông Ivan Tan chia sẻ. 

Kỳ vọng vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Trong bối cảnh nền kinh tế đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn trong thời gian tới, thị trường vốn, đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp cần được khơi thông hiệu quả. Nhất là khi nền kinh tế đang dần chuyến dịch sang các ngành công nghệ cao và phát triển bền vững.

Ông Nguyễn Quang Thuân cho rằng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ đạt mức tăng trưởng hai con số trong năm 2025, sau khi đã ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ trong năm 2024 (Tổng giá trị phát hành mới đạt khoảng 444.000 tỷ đồng, tăng 27% so với cùng kỳ năm trước).

"Chúng tôi kỳ vọng động lực tăng trưởng cao trong năm 2025 không chỉ đến từ các ngân hàng và tổ chức tài chính phi ngân hàng như công ty tài chính, mà còn đến từ các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực bất động sản nhà ở, năng lượng và hạ tầng. Nhờ những biện pháp tháo gỡ chính sách, pháp lý và nhu cầu vốn thực tế mà chúng tôi quan sát được hiện nay.

Chúng tôi cũng dự báo sự trở lại mạnh mẽ của các doanh nghiệp bất động sản có nền tảng tài chính vững chắc và sự tái khởi động của Quy hoạch điện VIII sẽ thúc đẩy hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong năm tới", ông Thuân nói.

Động lực tăng trưởng cao trong năm 2025 không chỉ đến từ các ngân hàng và tổ chức tài chính phi ngân hàng như công ty tài chính, mà còn đến từ các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực bất động sản nhà ở, năng lượng và hạ tầng.

Ông Nguyễn Quang Thuân - CEO FiinRatings

Bên cạnh đó, thị trường đang cải thiện yếu tố minh bạch, nhờ các quy định mới, không chỉ đối với trái phiếu phát hành riêng lẻ mà còn với trái phiếu chào bán rộng rãi ra công chúng. Như việc Bộ Tài chính đang sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP và sẽ sớm có hiệu lực. Những quy định mới của Luật Chứng khoản sửa đổi cũng sẽ sớm có hiệu lực.

Vì vậy, ông Thuân dự đoán, trái phiếu chào bán rộng rãi ra công chúng sẽ tăng mạnh từ nửa cuối 2025. Các công ty đại chúng minh bạch cao và nhu cầu vốn lớn sẽ dẫn đầu. Quy trình phê duyệt đơn giản hơn, tiêu chí phát hành rõ ràng hơn. Tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh sẽ giúp tăng niềm tin của nhà đầu tư.

Ở góc độ khác, thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiện vẫn đóng góp khá khiêm tốn vào thị trường vốn do một số thách thức. Theo ông Lê Hồng Khang, Giám Đốc Phân Tích, FiinRatings cho biết, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào các ngân hàng thương mại và thiếu sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức. Như quỹ hưu trí, công ty bảo hiểm và quỹ tương hỗ - vốn là những nhóm nhà đầu tư đóng vai trò quan trọng tại các thị trường phát triển.

"Chủ yếu chúng ta chưa có cơ chế khuyến khích đầu tư, như cho phép quỹ hưu trí và quỹ bảo hiểm phân bổ nguồn vốn dựa trên đánh giá rủi ro. Hiện tại, các nhà đầu tư tổ chức này chủ yếu tập trung vào trái phiếu chính phủ và tiền gửi ngân hàng, nên thị trường thiếu chiều sâu và sự đa dạng", ông Khang nói.

Bên cạnh đó, thị trường thiếu công cụ đầu tư phát triển. Các công cụ định giá trái phiếu, đường cong lợi suất và xếp hạng tín nhiệm vẫn chưa phát triển đầy đủ, cản trở hiệu quả đầu tư và hạn chế cơ hội tham gia của các nhà đầu tư tổ chức quy mô lớn.

Vì vậy, để thị trường trái phiếu doanh nghiệp trở thành kênh huy động vốn hiệu quả, góp sức cùng hệ thống ngân hàng cung cấp nguồn lực cho nền kinh tế, cần đẩy mạnh cải cách, mở rộng cơ sở nhà đầu tư và nâng cao chất lượng các công cụ hỗ trợ sự phát triển thị trường, theo ông Khang.