Việt Nam sắp có khu thương mại tự do gắn với cảng nước sâu, tọa lạc tại TP giàu nhất cả nước

Chiều 15/12, tại Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ TP HCM lần thứ 2, Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang cho biết thành phố sẽ xúc tiến thành lập Khu thương mại tự do (FTZ) Cái Mép Hạ với quy mô gần 3.800 ha. Đây là bước cụ thể hóa Nghị quyết 98 sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua ngày 11/12.

Theo Bí thư Thành ủy, cùng với Trung tâm tài chính quốc tế, mô hình khu thương mại tự do là một trong những nhiệm vụ mới, khó nhưng có ý nghĩa chiến lược, nhằm tạo thêm dư địa tăng trưởng, thu hút dòng vốn đầu tư và mở rộng nguồn thu cho TP. HCM.

Điểm nổi bật của FTZ Cái Mép Hạ là lợi thế kết nối quốc tế thông qua đường biển, gắn trực tiếp với hệ thống cảng nước sâu hàng đầu cả nước.

Dự kiến, Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ nằm trên địa bàn phường Tân Phước (TP Phú Mỹ, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ), được tổ chức thành ba khu chức năng.

Trong đó, khu đầu mối giao thông vận tải có diện tích hơn 1.735ha, bao gồm các cảng biển hiện hữu, bến container Cái Mép Hạ ở cả thượng lưu và hạ lưu, hệ thống cảng thủy nội địa, cùng ga Cái Mép Hạ thuộc tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu.

Khu chức năng thứ hai có diện tích hơn 1.178ha, định hướng phát triển kho bãi logistics và công nghiệp, với trọng tâm là khu phía nam Khu công nghiệp Cái Mép và Trung tâm logistics Cái Mép Hạ.

Khu còn lại, rộng hơn 850ha, được quy hoạch cho công nghiệp công nghệ cao, đô thị và dịch vụ, trong đó chú trọng không gian xanh, khu dự trữ sinh thái và tín chỉ carbon rừng.

Tại hội nghị, ông Dương Ngọc Châu, Bí thư phường Tân Phước, cho rằng Cái Mép Hạ sở hữu vị trí chiến lược khi nằm liền kề cụm cảng nước sâu lớn nhất Việt Nam, kết nối trực tiếp với các trục giao thông quan trọng như Quốc lộ 51 và tuyến đường liên cảng.

Khu vực này đồng thời hội tụ hạ tầng năng lượng quốc gia, bao gồm kho LNG và hệ thống đường ống dẫn khí, tạo nền tảng thuận lợi để thu hút logistics, công nghiệp công nghệ cao và các dự án đầu tư quy mô lớn.

Để chuẩn bị cho dự án có tính chất "đại dự án', địa phương xác định bốn nhiệm vụ trọng tâm, gồm tạo sự đồng thuận trong nhân dân; tăng cường quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng và ngăn chặn xây dựng trái phép; chủ động đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ cho các lĩnh vực logistics, cảng biển, cơ khí và thương mại dịch vụ; đồng thời định hướng phát triển đô thị bền vững, xây dựng môi trường sống chất lượng cao nhằm thu hút chuyên gia và nhà quản lý.

Bí thư Đảng ủy phường Tân Phước kiến nghị TP. HCM sớm thiết lập cơ chế phối hợp liên thông giữa cấp cơ sở với các Sở, ngành trong công tác quy hoạch và quản lý đất đai.

Bên cạnh đó, thành phố cần đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông liên vùng như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cầu Phước An, nghiên cứu sớm tuyến đường sắt kết nối cảng, đồng thời thúc đẩy xã hội hóa công tác đào tạo nghề với sự tham gia của các doanh nghiệp lớn.

Ngoài Cái Mép Hạ, theo quy hoạch trước đây của TP. HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, khi hợp nhất ba địa phương, khu vực còn có thêm ba khu thương mại tự do khác tại Cần Giờ, An Bình và Bàu Bàng, gắn với hệ thống cảng biển và đường sắt.

Khu thương mại tự do là mô hình khu vực địa lý được áp dụng cơ chế đặc thù, cho phép miễn thuế xuất nhập khẩu, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện lưu trữ và xử lý hàng hóa linh hoạt. Đây được xem là công cụ chính sách kinh tế quan trọng nhằm giảm rào cản thuế quan và phi thuế quan, qua đó thúc đẩy thương mại quốc tế và thu hút đầu tư.