Hàng trăm dự án vướng pháp lý
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA), hiện nay, do vướng mắc pháp lý mà thành phố có 148 dự án bất động sản, nhà ở thương mại, nhà ở xã hội chưa thể hoàn thành thủ tục đầu tư, xây dựng, kinh doanh hoặc bị dừng triển khai thực hiện. Việc này dẫn đến hệ quả là có khoảng hơn 58.000 khách hàng mua nhà tại các dự án chưa được cấp "sổ hồng".
Bên cạnh đó, trong giai đoạn 2020-2023, thị trường bất động sản gặp khó vừa do tác động của đại dịch Covid-19, các "xung đột lợi ích" giữa các nước lớn, "xung đột địa chính trị" ở một số khu vực làm tăng nguy cơ lạm phát, giảm tổng cầu, đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu tác động trực tiếp đến nền kinh tế và thị trường bất động sản.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM
"Vùng đáy" khó khăn của thị trường bất động sản rơi vào quý 1/2023 và kể từ sau đó thì thị trường bất động sản dần phục hồi trở lại. Kết thúc năm 2023, thị trường bất động sản đã vượt qua giai đoạn khó khăn nhất và dự báo sẽ tăng trưởng trở lại bình thường vào năm 2025 trở đi.
Lý do là bởi có "độ trễ" của các chính sách, nếu được "tiếp sức" bằng việc tại kỳ họp thứ 7 thì Quốc hội sẽ cho phép áp dụng sớm 6 tháng kể từ ngày 01/07/2024 đối với Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023 và dự kiến xem xét 2 dự thảo Nghị quyết thí điểm của Quốc hội và các Bộ, ngành, các địa phương và cộng đồng doanh nghiệp bất động sản nỗ lực thực hiện chương trình phát triển tối thiểu 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021-2030.
Trong quý 1/2024, TP.HCM chỉ có 1 dự án nhà ở thương mại được "chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư" với diện tích 3.647,4 m2 và chỉ có 1 dự án (cũ) đã hoàn thành đầu tư xây dựng với quy mô 219 căn hộ. Toàn thành phố không có dự án nhà ở thương mại nào đủ điều kiện huy động vốn bán nhà ở hình thành trong tương lai và có 62 dự án nhà ở thương mại (dự án cũ) đang triển khai với 28.462 căn hộ.
Cũng trong quý này, TP.HCM không có dự án nhà ở xã hội nào được chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc được cấp giấy phép xây dựng; chỉ có 1 dự án nhà ở xã hội (dự án cũ) đã hoàn thành với 242 căn hộ và đang triển khai thực hiện 7 dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân (dự án cũ) với 4.996 căn hộ.
Nguồn cung mất cân đối, giá nhà tiếp tục leo cao
Chủ tịch HoREA đánh giá trong năm 2024, thị trường bất động sản TP.HCM sẽ còn tiếp tục mất cân đối "cung - cầu" nhà ở, thiếu hụt nguồn cung nhà ở. Việc này dẫn tới hệ quả giá nhà có thể bị đẩy lên cao hoặc "neo giá cao", đặc biệt là vẫn "lệch pha" về phân khúc nhà ở cao cấp và rất thiếu nguồn cung nhà ở thương mại giá bình dân, nhà ở xã hội.
"Trong giai đoạn 2015 - 2020 có hàng trăm dự án nhà ở thương mại không thể triển khai thực hiện hoặc không thể thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng, vừa gây ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung dự án dẫn đến thiếu hụt nguồn cung nhà ở thương mại, đẩy giá nhà tăng liên tục trong các năm qua. Việc này làm gia tăng tình trạng lệch pha phân khúc thị trường, lệch về phân khúc nhà ở cao cấp luôn luôn chiếm tỷ trọng áp đảo trên thị trường, chiếm trên dưới 70% thị phần và rất thiếu căn hộ nhà ở bình dân có giá vừa túi tiền phù hợp với khả năng tài chính của đông đảo người có thu nhập trung bình, thu nhập thấp trong xã hội.
Thị trường bất động sản TP.HCM thiếu nguồn cung dành cho người có thu nhập trung bình, thu nhập thấp
Việc lệch pha này tác động tiêu cực đến mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội về nhà ở, vừa gây thiệt hại cho các doanh nghiệp đã bỏ ra nguồn vốn rất lớn để tạo lập quỹ đất này bị chôn vốn nhiều năm do không được thực hiện dự án nhà ở thương mại", ông Châu chia sẻ.
Theo Chủ tịch HoREA, nguyên nhân của tình trạng nguồn cung chưa được cải thiện là do Luật Đất đai 2024 vẫn còn điểm bất cập, chưa tháo gỡ mạnh mẽ nguồn cung nhà ở. Điển hình là quy định giới hạn loại đất đầu tư nhà ở thương mại phải là đất ở hoặc đất ở và đất khác.
Ông Lê Hoàng Châu cho rằng, đây là hạn chế so với Luật Đất đai 2013 vì đã bỏ phần thông thoáng trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa người dân và doanh nghiệp để xây dự án đô thị.
Tại thời điểm giữa năm 2015, TP.HCM có 170 dự án nhà ở thương mại, trong đó có 44 dự án đã được công nhận chủ đầu tư theo các luật hiện hành. Còn lại 126 dự án do không có 100% đất ở nên không được công nhận chủ đầu tư. Trong số này, ông Châu cho biết có 85% dự án có đất ở và đất khác, còn lại 15% dự án có đất khác không phải đất ở./.
