PV: Thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn đang được đánh giá là khá ảm đạm trong những tháng đầu năm. Theo Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, tính đến ngày 25/3, lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành chỉ đạt 10.715 tỷ đồng, giảm 61,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Dưới góc nhìn của mình, ông đánh giá như thế nào về thực tế này?
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân: Có thể hiểu được, thị trường trái phiếu cần thêm thời gian để lấy lại niềm tin của nhà đầu tư, bên cạnh đó là cần thêm những quy định mang tính đột phá để có thể giúp các nhà đầu tư tự tin hơn khi tham gia vào thị trường này cũng như giảm thiểu những rủi ro cho các nhà đầu tư. Vì vậy, giai đoạn đầu năm 2024, thị trường này vẫn chưa thực sự khởi sắc.
PV: Lượng phát hành mới chưa có sự cải thiện nhiều trong khi tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn năm 2024 lại rất lớn, khoảng 310.131 tỷ đồng. Liệu tình trạng chậm thanh toán nợ trái phiếu có diễn ra mạnh mẽ trong năm nay?
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân: Đa số trái phiếu phát hành trong thời gian qua đến từ các công ty bất động sản. Tuy nhiên, trước diễn biến thị trường bất động sản đang giao dịch khá ảm đạm như hiện tại thì rất khó để các công ty này có thể thu xếp dòng tiền nhằm chi trả các khoản nợ đến hạn.
Tìm cách đảo nợ sang các kênh khác như vay ngân hàng để trả nợ trái phiếu là một giải pháp, song việc này sẽ rất khó khăn bởi các ngân hàng cũng đang hạn chế tình trạng này.
Với giải pháp hoán đổi trái phiếu sang cổ phần hoặc trả nợ bằng tài sản, theo tôi cũng không dễ dàng thực hiện và chỉ có thể giải quyết được một phần. Vì vậy, tôi cho rằng, áp lực thanh toán nợ trái phiếu chắc chắn vẫn còn rất lớn trong năm 2024, đặc biệt là với các công ty bất động sản.
Theo Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, tính đến ngày 25/3, lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành chỉ đạt 10.715 tỷ đồng, giảm 61,5% so với cùng kỳ năm ngoái. (Ảnh minh họa: Báo Thanh Niên)
PV: Hiện nay, lãi suất trái phiếu đang cao gần gấp đôi lãi tiền gửi ngân hàng. Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn chưa mặn mà nhập cuộc. Thực tế này đang cho thấy điều gì thưa ông?
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân: Bản chất của trái phiếu trên thị trường các nước phát triển là một kênh đầu tư an toàn với thu nhập cố định, nhưng ở Việt Nam, dường như điều này chưa được thể hiện rõ. Bởi thời gian qua đã có hàng loạt các vụ việc liên quan đến trái phiếu xảy ra và gây thiệt hại cho nhà đầu tư. Thực tế này đã làm xói mòn niềm tin của nhà đầu tư ở thị trường trái phiếu và trở thành rào cản chính khi họ quyết định có tham gia thị trường hay không.
Do vậy, để tăng tính hấp dẫn cho kênh đầu tư này thì điều quan trọng là đưa thị trường trái phiếu về đúng vị trí của nó trong bảng phân tích rủi ro và lợi nhuận. Tức là làm tăng tính an toàn cho trái phiếu lên tương ứng với mức lợi nhuận nó có thể mang lại cho nhà đầu tư.
PV: Ông có thể chia sẻ rõ hơn về giải pháp làm tăng tính an toàn cho kênh đầu tư trái phiếu?
Chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân: Để giải quyết được vấn đề này, chúng ta nên nghiên cứu cho phép các công ty bảo hiểm tham gia bảo hiểm các trái phiếu phát hành. Điều này có thể phát sinh một phần chi phí cho các đợt chào bán hoặc chi phí này có thể được tính cho nhà đầu tư, nhưng đổi lại thị trường sẽ trở nên an toàn và minh bạch hơn.
Bản chất các công ty bảo hiểm tài chính để có thể quyết định cấp bảo hiểm cho các đợt phát hành trái phiếu thì đòi hỏi họ cũng phải thẩm định kỹ tổ chức phát hành cũng như giám sát việc sử dụng nguồn vốn phát hành có đúng mục đích hay không. Và do có đủ năng lực làm việc đó nên họ sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc gia tăng tính minh bạch và an toàn cho nhà đầu tư. Khi đã được bảo hiểm khoản tiền đầu tư, các nhà đầu tư sẽ an tâm hơn trong việc đầu tư vào thị trường trái phiếu.
PV: Với nhóm doanh nghiệp bất động sản, giải pháp nào để đưa trái phiếu doanh nghiệp trở lại với đúng vai trò quan trọng của nó, là kênh huy động vốn trung và dài hạn đáp ứng hoạt động sản xuất kinh doanh vốn thâm dụng vốn của ngành này, thưa ông?
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân: Theo tôi, chúng ta cần có các giải pháp tổng thể để nâng cao tính an toàn cho thị trường trái phiếu nhằm lấy lại lòng tin cho nhà đầu tư như bổ sung các quy định chặt chẽ về việc chào bán trái phiếu, bao gồm cả các đợt chào bán trái phiếu riêng lẻ, để đảm bảo tính an toàn và tránh xảy ra trường hợp lừa đảo chiếm đoạt tài sản như các vụ án vừa qua.
Bên cạnh đó, cần có sự tham gia của các tổ chức xếp hạng định mức tín nhiệm có uy tín trên thế giới nhằm đánh giá các loại trái phiếu phát hành, từ đó các nhà đầu tư cũng sẽ có thêm cơ sở để đưa ra quyết định nên đầu tư vào loại trái phiếu nào dựa trên mức độ xếp hạng tín nhiệm của các trái phiếu đó.
Và như đã nói, điều quan trọng hơn hết là cần có sự tham gia của các tổ chức bảo hiểm nhằm bảo hiểm rủi ro cho các trái phiếu phát hành. Có như vậy thị trường trái phiếu mới thực sự lấy lại lòng tin của nhà đầu tư và dần trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế chứ không chỉ riêng cho các doanh nghiệp bất động sản.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
