Bản tin thị trường mới đây của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết, giá bán thứ cấp căn hộ chung cư trung bình tại 2 đô thị đặc biệt Hà Nội và TP.HCM đã đạt xấp xỉ 50 triệu đồng/m2; giá bán sơ cấp trung bình đạt trên 70 triệu đồng/m2. Số dự án mở bán mới có giá trên 100 triệu đồng/m2 tăng lên đáng kể trong khi các dự án có giá dưới 50 triệu gần như "biến mất" khỏi thị trường, kể cả ở khu vực nội đô hay ngoại thành.
Với mức giá này, trong khi thu nhập trung bình của người trẻ dao động từ 15 - 25 triệu đồng/tháng, VARS cho rằng, việc mua một căn hộ 60m2 có giá từ 3 - 5 tỷ đồng là điều không tưởng nếu không có sự hỗ trợ tài chính từ các gói vay hay từ gia đình.
Trên thực tế, tại hội nghị với các ngân hàng thương mại mới đây, Thủ tướng đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại nghiên cứu, tiếp tục có gói tín dụng ưu đãi cho cả cung và cầu để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người trẻ dưới 35 tuổi.
Sau yêu cầu của Thủ tướng, hàng loạt gói vay có lãi suất ưu đãi cho người trẻ mua nhà lần đầu với tổng giá trị các gói lên đến hàng chục nghìn tỷ đồng đã được các ngân hàng tung ra. Đơn cử như LPBank với mức ưu đãi chỉ từ 3,88%/năm; ACB với mức lãi suất cạnh tranh 5,5%/năm với khách hàng có thu nhập từ 15 triệu đồng/tháng; SHB với gói vay lãi suất từ 3,99%/năm với thời gian vay kéo dài tới 35 năm; HDBank thậm chí còn ra mắt gói vay mua nhà với thời gian vay lên đến 50 năm, mức lãi suất chỉ từ 4,5%/năm. Các gói vay còn áp dụng nhiều ưu đãi khác như vay tới 100% nhu cầu vốn, ân hạn nợ gốc 5 năm, lựa chọn tài sản thế chấp đa dạng...
Động thái này lập tức tiếp thêm "sức mạnh" giúp khách hàng, đặc biệt là nhóm người trẻ tiếp cận với cơ hội sở hữu nhà. Tuy nhiên, các mức lãi suất xung quanh 3 - 5% chỉ áp dụng trong ngắn hạn, khoảng từ 3 - 6 tháng. Sau khi hết ưu đãi, lãi suất thả nổi thực tế ở mức cao hơn, dao động từ 11 - 14% mỗi năm hoặc cao hơn tùy theo tình hình kinh tế. Còn nếu muốn cố định lãi suất trong thời gian dài hơn, mức lãi suất thực tế ban đầu áp dụng khoảng 8 - 9% mỗi năm.
Như vậy, với một khoản vay 2,5 tỷ đồng, nếu người mua nhà chọn gói vay với lãi suất ưu đãi 4% trong 6 tháng đầu, ân hạn nợ gốc trong 5 năm và giả sử mức lãi suất vay sau ưu đãi dao động từ 11 - 14% thì trong 6 tháng đầu người mua nhà chỉ phải trả 8,3 triệu đồng/tháng và khoảng 22,9 - 29 triệu đồng cho 5 năm tiếp theo, và trong 15 năm cuối phải trả từ 50 tới 63 triệu đồng mỗi tháng với phương án trả góp cố định.
Trường hợp người mua nhà vay 2,5 tỷ đồng trong 20 năm, với lãi suất cố định 8%/năm trong 5 năm đầu, lãi suất trong 15 năm còn lại từ 11 - 14% thì phải chi trả 20,8 triệu mỗi tháng trong 5 năm đầu và từ 23,3 - 27,5 triệu đồng/tháng trong 15 năm còn lại với phương án trả góp cố định.
Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho rằng, dù chọn theo phương thức nào thì trong 20 năm, người mua nhà đều phải chi trả số tiền trung bình khoảng từ 27 - 30 triệu đồng mỗi tháng. Đây là con số không hề nhỏ đối với mỗi người trẻ.
"Tính toán dựa trên nguyên tắc chi phí cho nhà ở không quá 30% thu nhập, thì mỗi tháng mỗi cá nhân hoặc hộ gia đình nói trên phải kiếm được 90 triệu để đảm bảo cân bằng tài chính. Trong khi thực tế, rất ít người trẻ đạt được mức thu nhập có thể được coi là mơ ước này", VARS nhấn mạnh.
Đồng thời, việc vay mua nhà khi tài chính chưa ổn định có thể đẩy nhiều người trẻ vào vòng xoáy nợ nần kéo dài. Thực tế cho thấy nhiều trường hợp sau khi hết thời gian ưu đãi, lãi suất tăng khiến khoản tiền phải trả hàng tháng vượt quá khả năng chi trả, hoặc biến động kinh tế làm giảm thu nhập, đã buộc người vay phải bán nhà để trả nợ.
Ngoài ra, việc dành phần lớn thu nhập để trả nợ ngân hàng sẽ khiến người trẻ gặp khó khăn trong chi tiêu hàng ngày, đầu tư cho bản thân hay lập kế hoạch tài chính dài hạn. Không ít người rơi vào tình trạng căng thẳng tài chính, mất cân bằng cuộc sống vì áp lực trả nợ.

Việc mua một căn hộ 60m2 có giá từ 3 - 5 tỷ đồng là điều không tưởng đối với người trẻ nếu không có sự hỗ trợ tài chính từ các gói vay hay từ gia đình. (Ảnh minh họa: VnExpress)
Vì vậy, VARS khuyến nghị người trẻ cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định vay mua nhà. Thay vì mua nhà trong trung tâm với giá cao, người trẻ có thể tìm kiếm các khu vực vùng ven, nơi giá bất động sản hợp lý hơn. Hoặc cố gắng tiết kiệm ít nhất 30 - 50% giá trị căn nhà trước khi vay để giảm áp lực trả nợ. Nếu chọn vay, người mua nhà cần tính toán kỹ lưỡng mức lãi suất sau thời gian ưu đãi để đảm bảo khả năng chi trả lâu dài và cố gắng tìm kiếm các nguồn thu nhập khác để đảm bảo khả năng trả nợ trong dài hạn.
Về phía Chính phủ, doanh nghiệp, nếu không có những chính sách hỗ trợ thực sự hiệu quả trong thời gian tới, giấc mơ an cư của người trẻ vẫn sẽ là một bài toán nan giải.
Cụ thể, bên cạnh việc tiếp tục thúc đẩy phát triển phân khúc nhà ở xã hội để hỗ trợ lao động trẻ, Nhà nước cần sớm nghiên cứu phát triển quỹ nhà ở cho thuê dài hạn với giá rẻ, ưu tiên nhóm lao động trẻ, công nhân viên chức, trí thức trẻ, các lao động làm việc trong ngành nghề trọng điểm. Đồng thời nghiên cứu phát triển các gói vay lãi suất thấp và cố định trong dài hạn.
"Các chủ đầu tư cần nghiên cứu cân bằng giữa lợi nhuận và nhu cầu thực tế của thị trường, phát triển các sản phẩm nhà ở có giá phù hợp hơn với nhu cầu của đại đa số người dân như nhà ở bình dân, trung cấp", VARS nhấn mạnh./.