THACO: Lòng dũng cảm của “đầu tàu” kinh tế trên hành trình cùng đất nước vươn mình

Trong các cuộc đối thoại về doanh nghiệp tư nhân, TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ Ban Kinh tế của Quốc hội, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng luôn cảm thấy tự hào về những dấu ấn cùng sự bứt phá mà đội ngũ doanh nghiệp “đầu tàu” đã bền bỉ kiến tạo trong mấy thập kỷ qua. Ông nhận định, đó là “may mắn” của nền kinh tế, của đất nước. Một nền kinh tế muốn trở nên hùng mạnh, không thể thiếu những doanh nghiệp “đầu tàu”, doanh nghiệp dân tộc có vai trò tiên phong kiến tạo, dẫn dắt sự phát triển ở các ngành, lĩnh vực quan trọng và tại các địa phương.

Dù công cuộc đổi mới, hội nhập đã tạo điều kiện để thúc đẩy sự ra đời và lớn mạnh dần lên của khối doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, nhưng không dễ để doanh nghiệp có thể vươn lên dẫn dắt và khẳng định tầm vóc, nhất là ở những giai đoạn mà môi trường kinh doanh còn nhiều hạn chế; nhận thức về vai trò nòng cốt của doanh nghiệp tư nhân còn chưa rõ ràng… Do vậy, với những doanh nghiệp đã khẳng định vị thế “đầu tàu” như THACO, theo nhìn nhận của TS. Nguyễn Đức Kiên, hành trình của họ là hành trình nỗ lực, hành trình khát vọng mà ở đó, lợi ích của doanh nghiệp gắn liền với lợi ích của đất nước, tinh thần kinh doanh làm giàu thấm đẫm tinh thần dân tộc, lòng yêu nước, tinh thần tự lực, tự cường; ở đó, ý chí được nuôi dưỡng, bản lĩnh được tôi rèn, không ngừng tiên phong, không ngừng chinh phục thử thách, để không ngừng phát triển một cách có trách nhiệm và vươn mình cùng đất nước.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng hơn và quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng cần được thúc đẩy mạnh mẽ, để hiện thực hóa được các mục tiêu đưa nền kinh tế phát triển nhảy vọt ở các dấu mốc quan trọng năm 2030, 2045, càng cần bảo vệ, tôn vinh, ươm dưỡng, phát huy khát vọng và tinh thần đổi mới sáng tạo, tự lực, tự cường của các doanh nghiệp tư nhân lớn, tạo ra chuỗi giá trị dẫn dắt doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng phát triển…

TS. Nguyễn Đức Kiên cho rằng, chính sách chủ động đặt hàng, mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các lĩnh vực chiến lược, dự án trọng điểm của quốc gia như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, công nghiệp mũi nhọn, hạ tầng năng lượng… và những nhiệm vụ mang tính cấp bách của đất nước là không thể chậm trễ hơn nếu muốn nhanh chóng tạo ra những bước nhảy vọt của nền kinh tế.

“Đó là cách để Nhà nước có thể tận dụng và phát huy được sức mạnh của doanh nghiệp tư nhân và là hành động vì quốc gia, dân tộc mà lẽ ra phải được chú trọng thực hiện từ lâu. Sự vươn mình phát triển thần tốc của các “con rồng châu Á” ( Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc)) từ thế kỷ 20 và ở những nước đã thành công trong rút ngắn quá trình công nghiệp hóa đều có sự kết hợp hài hòa giữa những nhiệm vụ chiến lược của quốc gia và khả năng của doanh nghiệp tư nhân”, TS. Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh.

- Trong chuyến thăm, làm việc tại Quảng Nam và tại Hội nghị Thường trực Chính phủ gặp gỡ doanh nghiệp đầu năm nay, Thủ tướng Chính phủ đã giao nhiệm vụ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và sản xuất toa tàu phục vụ cho tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam cho THACO. Doanh nhân Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT THACO khẳng định, doanh nghiệp sẵn sàng tham gia và tự tin có thể thực hiện chuyển giao công nghệ, sản xuất tại chỗ…; đồng thời, sẽ liên kết với các doanh nghiệp nội địa để cùng tham gia chuỗi cung ứng. Có thể nói, chưa bao giờ, niềm tin đối với doanh nghiệp tư nhân được thể hiện rõ ràng như lúc này, nhưng việc đặt niềm tin đúng chỗ có lẽ còn quan trọng hơn? Theo ông, cơ sở của niềm tin khi Chính phủ giao nhiệm vụ, đặt hàng cho THACO là gì?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Chắc chắn là dựa trên năng lực sản xuất, lắp ráp ô tô mà THACO đã tự chứng minh trong hành trình của mình, từ làm xe CKD (xe lắp ráp trong nước với 100% linh kiện nhập khẩu) đến SKD (xe có tỷ lệ nội địa hóa nhất định) và nâng dần tỷ lệ nội địa hoá lên. Đến nay, THACO đã sản xuất, lắp ráp được gần như hầu hết các loại xe từ xe con (xe du lịch), đến xe tải, xe bus, xe chuyên dụng…, và chiếm khoảng 32% thị phần ô tô tại Việt Nam. THACO đã đáp ứng được tỷ lệ nội địa hoá từ 27 - 40% với xe du lịch, trên 50% đối với xe tải và trên 70% với xe bus; giảm được chi phí, đáp ứng thị hiếu và điều kiện sử dụng tại Việt Nam. Những năm gần đây, nhiều sản phẩm xe ô tô sản xuất tại nhà máy của THACO đã được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là khu vực ASEAN và châu Á.

Điểm mạnh của THACO là đầu tư hệ thống nhà máy sản xuất, lắp ráp hiện đại, quy mô lớn tại Khu Kinh tế mở Chu Lai (Quảng Nam), được chuyển giao công nghệ từ các hãng ô tô lớn trên thế giới như Kia (Hàn Quốc), Mazda, Mitsubishi Fuso (Nhật Bản), Peugeot (Pháp)...

Các phẩm xe ô tô sản xuất tại nhà máy của THACO đảm bảo tiêu chuẩn tốt nhờ ứng dụng các công nghệ hiện đại như hàn điểm bằng robot, đo chất lượng mối hàn bằng CMM, sơn nhúng tĩnh điện ED, sơn màu wet on wet, bơm keo kính chắn gió bằng robot, và triển khai các giải pháp IoT, ALC/SCADA để giám sát và điều hành sản xuất… Đặc biệt, THACO đã tự nghiên cứu, thiết kế, chế tạo linh kiện, thử nghiệm mới với một số sản phẩm xe bus, xe tải, tạo thương hiệu riêng và xuất khẩu được. Qua đó có thể nhận thấy năng lực làm việc với các đối tác lớn toàn cầu và khả năng nghiên cứu, nhận chuyển giao công nghệ, phát triển, cải tiến sản phẩm của THACO. Chất lượng xe ô tô sản xuất tại Chu Lai của THACO được khẳng định qua đánh giá của các đối tác quốc tế, sự hài lòng của khách hàng.

Chất lượng xe ô tô sản xuất tại Chu Lai của THACO được khẳng định qua đánh giá của các đối tác quốc tế, sự hài lòng của khách hàng.

Như vậy, việc Chính phủ giao cho THACO nghiên cứu sản xuất toa tàu là dựa trên khả năng hiện tại của họ trong lĩnh vực sản xuất, lắp ráp ô tô. Chúng ta đã nhìn ra được, doanh nghiệp mình có thể tự chủ được những gì để mạnh dạn giao cho họ. Với việc đầu tư mạnh vào phát triển công nghiệp hỗ trợ với hàng chục nhà máy cơ khí, sản xuất linh kiện, thiết bị chuyên dụng trên quy mô lớn, THACO hoàn toàn có thể đủ năng lực để nghiên cứu, sản xuất và tự cung cấp được các linh kiện sản xuất toa tàu, thiết bị đường sắt - vốn có nhiều điểm tương đồng với chế tạo ô tô cỡ lớn. Còn đầu máy, để sản xuất được trong nước vẫn cần bước tiến lớn về công nghệ, vì liên quan đến yếu tố quan trọng nhất là động cơ, hiện chúng ta chưa làm được, vẫn đang phải nhập từ nước ngoài. Với độ khó và sự phức tạp hơn về công nghệ, để làm được động cơ, làm chủ công nghệ lõi, chúng ta vẫn cần thêm thời gian và sự đầu tư lớn hơn nữa về nghiên cứu, nhân lực và công nghiệp hỗ trợ.

Nhưng những gì đã làm được hiện tại là rất đáng ghi nhận rồi, bởi ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam đi sau và trong bối cảnh hội nhập, các doanh nghiệp trong ngành phải cạnh tranh gay gắt. THACO làm được toa xe, cung ứng được toa xe nội địa cho ngành đường sắt là rất tốt và quan trọng cũng như doanh nghiệp đã làm được trong lĩnh vực ô tô.

- Việc làm chủ được công nghệ sản xuất, lắp ráp có ý nghĩa như thế nào đối với ngành công nghiệp ô tô, thưa ông?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Làm chủ được công nghệ thì mới tạo ra giá trị gia tăng cao, nếu không sẽ mãi quanh quẩn ở sự phụ thuộc. Thị trường ô tô Việt Nam còn non trẻ, còn tiềm năng và dư địa, nếu doanh nghiệp trong nước không bật lên, thì miếng bánh sẽ về tay doanh nghiệp ngoại. Muốn phát triển, chúng ta cần doanh nghiệp ngoại ở giai đoạn đầu, và mong muốn họ chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực để hình thành và thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô trong nước. Nhưng ở thời điểm chính sách chưa có nhiều sự ràng buộc cụ thể về trách nhiệm chuyển giao, thì đòi hỏi rất lớn ở sự chủ động vươn lên của doanh nghiệp nội.

- Có nghĩa là, để đi từ không đến có trong ngành công nghiệp ô tô, những “đầu tàu” như THACO phải thực sự rất nỗ lực?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Không thể bứt lên trong ngày một ngày hai mà đòi hỏi phải có sự kiên trì, nỗ lực rất lớn với chiến lược đầu tư bài bản. Từ năm 2003 đến nay, trong hơn 2 thập kỷ bước vào con đường này, THACO đã có những bước đi chậm mà chắc, đã khẳng định vị thế và cùng với một số doanh nghiệp lớn khác từng bước dẫn dắt sự trưởng thành của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. Với nền tảng đã được tạo dựng, họ sẽ có thể làm được nhiều hơn thế nữa.

Con đường để phát triển một ngành công nghiệp ô tô thực thụ, bước qua giai đoạn non trẻ có lẽ vẫn còn dài, nhưng điều quan trọng là doanh nghiệp chúng ta đã dám bước vào và bước đi ngày một nhanh hơn, nêu bật tinh thần sáng tạo, tự chủ và không thiếu khát vọng. Những doanh nghiệp nội địa có tiềm lực mạnh, vươn lên làm chủ công nghệ và nắm vai trò dẫn dắt là không thể thiếu trong hành trình này.

THACO cùng với Thành Công, Vinfast là những doanh nghiệp đang dẫn đầu ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. Mỗi doanh nghiệp có một hướng đi riêng, tạo ra chuỗi cung ứng giá trị riêng. Làm thế nào để họ phát triển, có cạnh tranh nhưng không triệt tiêu nhau, Nhà nước có vai trò rất quan trọng. Cần tạo ra một sự phân công tương đối, từ đó cộng hưởng lẫn nhau, nâng tầm ngành công nghiệp ô tô của mình lên, tạo ra sự chuyên môn hóa, tự động hóa cao hơn, nâng cao năng suất lao động và giảm giá thành của sản phẩm nội địa hóa. Khi chuỗi cung ứng nội địa dần hoàn thiện, tỷ lệ nội địa hóa được đẩy lên, ngành ô tô Việt Nam sẽ ngày càng bền vững, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và gia tăng, mở rộng xuất khẩu.

- Nếu có ngành công nghiệp ô tô thực thụ, nền kinh tế sẽ có những bước tiến ra sao, theo hình dung của ông?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Tôi chưa hình dung (cười). Nhưng có thể nói rằng, nếu bỏ qua ngành công nghiệp ô tô thì các mục tiêu lớn của quốc gia sẽ khó đạt được.

- Vì sao vậy?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Công nghiệp ô tô là một trong những ngành nền tảng, mang tính động lực trong thúc đẩy công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Bên cạnh việc sản xuất để đáp ứng nhu cầu di chuyển, lưu thông hàng hóa của người dân và nền kinh tế, thì kinh nghiệm của các nước đi trước cho thấy tác động lan tỏa và khả năng dẫn dắt của ngành công nghiệp ô tô đối với các ngành công nghiệp hỗ trợ là rất lớn.

Ngành ô tô có liên kết đầu vào - đầu ra rộng nhất và sự phối hợp công nghệ cao nhất. Ô tô là sản phẩm được cấu thành bởi hàng nghìn phụ tùng, linh kiện khác nhau (đối với ô tô con, số linh kiện còn có thể lên tới 20 - 30 nghìn). Mỗi loại cần công nghệ sản xuất khác nhau, từ công nghệ trung bình thấp (như một số sản phẩm ép nhựa đơn giản), đến những công nghệ cao, phức tạp (như hộp số, động cơ). Do đó, công nghiệp ô tô phát triển sẽ tạo động lực cho một loạt ngành nghề khác liên quan đến các chi tiết linh kiện, phụ tùng. Ví dụ, tại Thái Lan, có khoảng trên 2.000 doanh nghiệp hỗ trợ ở nhiều ngành nghề và công đoạn chế tạo khác nhau tham gia vào chuỗi cung ứng của các nhà sản xuất ô tô. Tại Nhật Bản, số doanh nghiệp hỗ trợ cho việc lắp ráp ô tô vào khoảng 30.000.

Việt Nam đang ở giai đoạn cần cải thiện mạnh mẽ năng lực cạnh tranh quốc gia thông qua việc tăng hàm lượng công nghệ và chất xám trong sản phẩm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, quản trị công nghiệp… Công nghiệp ô tô cần được khuyến khích phát triển bằng những chính sách ổn định, nhất quán và dài hạn để thực sự tạo ra lực đẩy cho nền kinh tế, trước mắt là thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp hỗ trợ.

Tham gia vào ngành ô tô, THACO có mục tiêu trở thành Trung tâm sản xuất ô tô cho các hãng xe quốc tế tại Việt Nam, đồng thời xuất khẩu ra thế giới, đặc biệt là khu vực ASEAN, để tận dụng lợi thế của các hiệp định thương mại đã có. Đó là những mục tiêu đáng nể phục, đáng trân trọng.

PV: Quay trở lại câu chuyện niềm tin đối với doanh nghiệp tư nhân. Như ông nói, đến thời điểm hiện tại, THACO đã tự chứng minh được năng lực trong sản xuất, lắp ráp ô tô và vị thế đầu tàu, đó là cơ sở của niềm tin để Nhà nước mạnh dạn giao trọng trách mới cho THACO để họ tiếp tục đồng hành với sự phát triển của đất nước. Nhưng hơn 20 năm trước, THACO khi ấy chỉ là một doanh nghiệp nhỏ tại Đồng Nai, có nhà máy lắp ráp, đi lên từ một xưởng sửa chữa ô tô. Dù vậy, doanh nhân Trần Bá Dương đã thuyết phục được chính quyền tỉnh Quảng Nam để dời nhà máy đến Khu kinh tế mở Chu Lai, phát triển khu liên hợp sản xuất, lắp ráp ô tô quy mô lớn, làm đầu tàu cho khu kinh tế. Dường như cơ sở của niềm tin không chỉ dựa trên năng lực mà còn là ý chí, khát vọng và tầm nhìn của doanh nghiệp tư nhân, thưa ông?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Đúng vậy. Ban đầu, cơ sở của niềm tin là khát vọng, là tâm huyết của doanh nhân, có lẽ từ trong ánh mắt, từ sự trăn trở trong những luận giải cho chính quyền địa phương về những cách làm, bước đi và hình dung về sự thay đổi của địa phương nếu như được đầu tư phát triển.

Nếu không có khát vọng, thì một nhà máy ở Đồng Nai làm đến đâu bán đến đó là đủ, không có lý do gì để ông Dương lựa chọn đi trên còn đường khó ở Chu Lai để khởi sự phát triển ngành công nghiệp ô tô. 

Khu Kinh tế mở Chu Lai khi ấy mới được thành lập nhưng mang khát vọng thoát nghèo của tỉnh Quảng Nam nhiều hơn là tính hiện thực. Đó lại là một vùng đất chỉ toàn cát trắng, khô cằn, quanh năm nắng gió, thiếu thốn mọi thứ. Nhưng làm công nghiệp, đặc biệt là cơ khí chế tạo thì đâu cần đất đai phải màu mỡ, mà cần diện tích đất đủ lớn để xây dựng các nhà máy quy mô. Khi đó, điều kiện khắc nghiệt không phải là trở ngại, có những vùng đất không làm được gì khác nhưng lại rất phù hợp để làm công nghiệp ô tô. Các hãng sản xuất ô tô lớn trên thế giới họ cũng chọn lựa những vùng đất như vậy để thiết lập “đại bản doanh” của mình.

Chu Lai có lợi thế về quỹ đất, cảng biển và cơ chế mở của khu kinh tế. Chính quyền tỉnh Quảng Nam tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận quỹ đất, đẩy nhanh các thủ tục triển khai dự án, trong khi ở các tỉnh khác khi ấy, để có thể tiếp cận quỹ đất lớn, cần nhiều thời gian, chi phí. Ông Dương đã nhìn ra những lợi thế đó để nuôi khát vọng lớn cho ngành công nghiệp ô tô vốn dĩ còn rất non trẻ của Việt Nam và chưa có nhiều sự hỗ trợ, bảo hộ về mặt chính sách.

Chỉ có đầu tư lớn, từng bước một, nâng cao tỷ lệ nội địa hoá, nâng cao giá trị gia tăng trong sản phẩm thì mới có thể tồn tại, phát triển trong bối cảnh hội nhập. Đầu tư vào Chu Lai là sự chuẩn bị từng bước một cho cột mốc hội nhập năm 2018, khi thuế nhập khẩu ô tô của các nước ASEAN về mức 0%. THACO vừa mạnh dạn đầu tư đáp ứng yêu cầu hội nhập, cũng vừa tham gia thuyết phục Chính phủ để có chính sách đúng về phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam.

Một khát vọng lớn, một lòng dũng cảm bền bỉ đã đưa Chu Lai - một vùng đất mênh mông cát trắng, nắng nóng khô cằn, bị bủa vây bởi đói nghèo, bứt phá trở thành “đại bản doanh” khởi nguồn cho sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô, phát triển trung tâm công nghiệp hỗ trợ, cơ khí chế tạo tầm cỡ hàng đầu và hướng tới trở thành trung tâm logistics của miền Trung.

Thành công của THACO tại Khu Kinh tế mở Chu Lai Quảng Nam đã cho thấy khả năng “làm nên chuyện”, biến điều tưởng chừng như không thể thành có thể của doanh nghiệp tư nhân khi được tin tưởng, tạo cơ chế mở, thông thoáng để họ tự tin thực hiện các mục tiêu, tầm nhìn của mình. Tất nhiên, đó là điều không phải doanh nghiệp nào cũng có thể làm được. Đây không phải đánh liều theo kiểu “được ăn cả, ngã về không” mà là sự đầu tư bài bản ngay từ đầu, thận trọng, có tính toán kỹ càng, có tầm nhìn chiến lược. Và phải thật kiên trì, không nóng vội. Thành công không đến trong ngày một ngày hai mà là sự tích lũy của cả quá trình.

PV: Khi đầu tư vào địa phương, THACO không muốn đi một mình, mà luôn chủ động tạo những nền tảng cơ bản để cùng địa phương thu hút, dẫn dắt, liên kết các doanh nghiệp khác vào chuỗi giá trị, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Doanh nhân Trần Bá Dương khẳng định: “Chúng tôi không phân biệt đối tác lớn nhỏ, mà sử dụng triệt để sở trường của họ, bởi suy nghĩ rằng, đất nước cho mình cơ hội phát triển, thì mình phải có trách nhiệm giúp các doanh nghiệp Việt Nam phát triển theo, nhất là giúp các doanh nghiệp nhỏ. Nếu người ta chưa đạt, mình phải đưa cho họ tiêu chuẩn, tiêu chí để họ hoàn thiện hơn”.

Dẫn dắt hệ sinh thái để cùng phát triển, cùng hướng tới khát vọng chung là đưa địa phương đi lên, đưa đất nước vươn mình. Dường như THACO đang tự nhận lấy sứ mệnh đó. Ông có cảm nhận như thế nào về vấn đề này?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Với doanh nghiệp, yếu tố quan trọng hàng đầu là phải tạo ra được lợi nhuận. Khi có lợi nhuận thì mới xem phân chia lợi nhuận như thế nào, và từ đó tạo ra được những giá trị gì.

Liên kết các doanh nghiệp là xu hướng tất yếu. Trong ngành công nghiệp cơ khí chế tạo, công nghiệp hỗ trợ, không thể làm tất ăn cả, phải tận dụng được thế mạnh của tất cả các doanh nghiệp trong khu vực để tạo ra một hệ sinh thái bền vững cùng phát triển.

Xét về mặt hiệu quả kinh tế, anh đầu tư với mức thấp nhất để tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh sẽ tốt hơn rất nhiều so với việc tự mình đầu tư hết. Đó là biện pháp duy nhất đúng nếu muốn phát triển doanh nghiệp có lãi. Cái gì tận dụng được sẽ tận dụng triệt để. Nhưng đồng thời, đó là câu chuyện win-win. Ông Dương có lợi, các doanh nghiệp nhỏ đang làm trong lĩnh vực mà ông Dương đặt hàng cũng có lợi. Và địa phương càng có lợi. Một đồng tiền bỏ ra mà nhiều bên cùng có lợi. Đó là hiệu quả.

PV: Trong câu chuyện phát triển của địa phương, đặc biệt là các mô hình kinh tế mới, rất cần doanh nghiệp đầu tàu?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Chúng ta hay nói ưu tiên phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa bởi tính năng động và nhiều ưu việt khác. Nhưng, muốn phát triển đột phá thì đều phải có mũi nhọn, để tập hợp được sức mạnh của các doanh nghiệp như đàn chim bay theo hình chữ V.

Phải nói rằng, đầu tàu kinh tế tư nhân rất dũng cảm, nhiệt huyết và có tinh thần chịu trận. Họ sẵn sàng đem cả tài sản, sức lực, tuổi thanh xuân của mình cho những mục tiêu kinh doanh tạo ra giá trị thực. Cách đây 20 năm, khi THACO bắt đầu hành trình, dù địa phương có cởi mở, nhưng môi trường kinh doanh khi ấy chưa thuận lợi bằng bây giờ. Vậy mà người ta đã dám nghĩ, dám làm. Đó là sự nhiệt tình, xông xáo của doanh nghiệp tư nhân, vừa làm vừa chứng minh năng lực; vừa làm vừa kiến nghị chính sách; vừa làm vừa tạo niềm tin.

Không có doanh nghiệp thì địa phương không phát triển được nhưng muốn có nhiều doanh nghiệp đến thì phải có “chim đầu đàn”, hay doanh nghiệp đầu tàu, họ đủ mạnh mẽ để tạo ra nền tảng, kích thích ý chí đầu tư kinh doanh của các doanh nghiệp khác, cùng xây dựng hệ sinh thái để phát triển. THACO đã trở thành một đầu tàu như thế. Sự phát triển của THACO tại Chu Lai đã kéo theo nhiều dự án khác, nhiều doanh nghiệp khác trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội của Quảng Nam cùng phát triển, không chỉ riêng ngành công nghiệp cơ khí chế tạo.

Trong những năm qua, có thể thấy, THACO dẫn đầu trong nộp ngân sách của Quảng Nam, con số hàng năm lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng, có thời điểm chiếm tới trên 60% thu ngân sách của tỉnh. Đó là đóng góp vô cùng lớn, có thể nhìn thấy về mặt con số. Chưa kể những giá trị thực khác, như cuộc sống của người dân khấm khá lên khi có nhà máy, lao động nông thôn được đào tạo trở thành lao động có tay nghề.

Công ăn việc làm đối với người dân địa phương là rất quan trọng. Khi đồng ruộng không đủ nuôi sống gia đình, tại nhiều địa phương, vì không có việc làm, mà người trẻ cứ lũ lượt đi tha hương cầu thực, xuất khẩu lao động, nhiều thôn làng chỉ còn lại người già trẻ nhỏ, gia đình bị chia cắt, con cái không được lớn lên cùng bố mẹ, đó là thiệt thòi rất lớn và cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của thế hệ tương lai. Công nghiệp phát triển, có các doanh nghiệp đến, có nhà máy, vấn đề việc làm được giải quyết. Có những gia đình, nhiều thành viên cùng trở thành đồng nghiệp trong nhà máy của THACO và của các doanh nghiệp khác trong Khu kinh tế Chu Lai, đó là điều rất đáng trân trọng.

Napoleon có một câu nói nổi tiếng: Một người lính chân chính là người lính có ước mơ trở thành nguyên soái. Cũng giống như một doanh nhân đúng nghĩa, bao giờ cũng phải có khát vọng vươn lên làm chủ lĩnh vực kinh doanh của mình, vươn lên dẫn đầu và hơn thế nữa. Doanh nhân dân tộc đúng nghĩa luôn gắn với khát khao trở thành người dẫn dắt, đưa doanh nghiệp trở thành đầu tàu. Tại sao chúng ta cần nhiều mô hình như THACO? Vì một doanh nghiệp sản xuất lớn có thể tạo ra thị trường để bao tiêu sản phẩm cho các doanh nghiệp nhỏ, kéo theo hệ sinh thái doanh nghiệp công nghiệp phát triển theo.

PV: Câu chuyện của THACO tại Quảng Nam cho thấy, doanh nghiệp khó có thể làm nên chuyện nếu thiếu đi vai trò đồng hành, kiến tạo của chính quyền địa phương, hay nói rộng hơn là Nhà nước?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Có thể thấy việc lựa chọn vị trí đặt nhà máy, khu công nghiệp hay dự án lớn nào đó, muốn thành công phụ thuộc nhiều vào ý tưởng, ý muốn, tầm nhìn, định hướng phát triển của doanh nghiệp chứ không phải của cơ quan quản lý. Doanh nghiệp là người làm thật, có tầm nhìn dài hạn hơn, có thể nhìn thấy được ở đâu có tiềm năng và cần điều gì để hiện thực hóa được tiềm năng đó.

Muốn phát triển một địa phương, khu vực hay mở rộng ra là đất nước, thì phải có sự kết hợp hài hòa giữa cơ quan quản lý nhà nước và doanh nhân, hay còn gọi là “quan thương kết hợp” theo nghĩa tích cực. Nếu doanh nhân có khát vọng, mà cơ quan quản lý Nhà nước hờ hững, thì doanh nghiệp có muốn cũng không thể làm gì được. Ngược lại, doanh nghiệp không có khát vọng và chiến lược bài bản thì cơ quan quản lý Nhà nước có hồ hởi, có trải thảm, chăm lo đến mấy thì cũng không tạo ra được doanh nghiệp lớn.

Nhà nước phải biết gợi mở, thúc đẩy những ước mơ, khát vọng của doanh nhân và nuôi dưỡng nó, đừng vì những cái không đáng mà khiến họ nhụt chí. Khát vọng là điều rất đáng quý. Không có khát vọng sẽ không làm được gì cả. THACO từ một doanh nghiệp nhỏ bé, đã lớn mạnh thành “đầu tàu” là nhờ khát vọng và sự kết hợp, đồng hành của tỉnh Quảng Nam.

TS. Nguyễn Đức Kiên

THACO từ một doanh nghiệp nhỏ bé, đã lớn mạnh thành “đầu tàu” là nhờ khát vọng và sự kết hợp, đồng hành của tỉnh Quảng Nam.

Như vậy, doanh nghiệp nhỏ bé cũng có thể làm được chuyện lớn và trở nên lớn mạnh. Doanh nghiệp tư nhân mạnh dạn đề xuất, chính quyền đồng hành, tạo điều kiện, gỡ rào cản thì doanh nghiệp sẽ sớm hiện thực hoá được các mục tiêu phát triển của địa phương, đóng góp vào tăng trưởng, ngân sách, tạo công ăn việc làm cho người dân. 

Hiện tại, THACO đang quyết tâm triển khai nhiều dự án quy mô lớn tại Quảng Nam nhằm phát triển hạ tầng giao thông, công nghiệp và đô thị, góp phần hiện thực hóa quy hoạch tỉnh. Đó là: Đẩy mạnh phát triển công nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, sản phẩm cơ khí, điện, điện tử, hình thành trung tâm cơ khí đa dụng và ô tô quốc gia, phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ gắn với dịch vụ hậu cần, logistics cảng biển, sân bay, đường sắt; tạo động lực thúc đẩy kinh tế tại khu vực miền Trung, đóng góp vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. 

Qua theo dõi có thể thấy, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam tiếp tục thể hiện tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp, nỗ lực đẩy nhanh tiến độ các dự án, nhất là trong công tác giải phóng mặt bằng, đảm bảo tuân thủ pháp luật nhưng vẫn theo tinh thần khẩn trương. Chính quyền tỉnh thường xuyên làm việc trực tiếp với doanh nghiệp để lắng nghe kiến nghị, tìm giải pháp, phân công nhiệm vụ cụ thể để đảm bảo xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc trong quá trình đầu tư của doanh nghiệp.

Câu chuyện của Quảng Nam và THACO rất đáng để các địa phương học hỏi trong bối cảnh mà kinh tế tư nhân đang cần phát huy mạnh mẽ vai trò động lực quan trọng nhất đối với tăng trưởng kinh tế. Họ nỗ lực làm được và tạo được niềm tin. Niềm tin này rất quan trọng. Phải tin thì mới gỡ bỏ được rào cản. Có những doanh nghiệp tạo được niềm tin thì sự ghi nhận về vai trò và năng lực của doanh nghiệp tư nhân mới ngày một chuyển biến tích cực.

Nhìn lại các doanh nghiệp có thương hiệu nổi tiếng trên thế giới có thể thấy, trong quá trình hình thành và phát triển của họ, Nhà nước giữ vai trò là người dẫn dắt và tạo lập thị trường, luôn sát cánh cùng doanh nghiệp để tạo dựng nên những doanh nghiệp mang thương hiệu quốc gia. 

Vấn đề là chúng ta rút ra được những điều gì từ đó để vận dụng vào thực tiễn Việt Nam, mang lại hiệu quả và nhất là rút ngắn được quá trình mà các nước khác đã từng trải qua trước đây. 

Khi được trao cơ hội mạnh mẽ, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam sẽ kích hoạt được "ngọn lửa" đầu tư kinh doanh, phát huy sức mạnh không giới hạn.

PV: Khi Nhà nước kết hợp được với doanh nghiệp tư nhân, đó là điều cần khuyến khích, không chỉ ở câu chuyện niềm tin mà còn ở góc độ kinh tế, ở những giá trị có thể tạo ra cho sự phát triển của quốc gia. Với doanh nghiệp, để tồn tại và phát triển được, lợi nhuận sẽ là yếu tố quan trọng hàng đầu. Không thể làm mà không có lợi nhuận, cũng không thể làm chỉ vì khát vọng hay lòng yêu nước, bởi nếu chỉ như vậy thì doanh nghiệp không thể phát triển bền vững được, chỉ riêng tồn tại được đã khó. Trong vấn đề này, vai trò của Nhà nước cần được thể hiện như thế nào, thưa ông?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Vấn đề này sẽ trở nên rõ ràng hơn khi doanh nghiệp tư nhân đồng hành cùng với Nhà nước thực hiện các dự án quan trọng của quốc gia, như tinh thần của Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. 

Doanh nghiệp có khả năng để đồng hành nhưng cần phải có cơ chế phù hợp để đảm bảo doanh nghiệp sống được. Phải sống được, phải có lợi nhuận thì mới có thể cống hiến và tăng thêm sức mạnh.

Ví dụ, nếu đặt hàng THACO làm toa tàu cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, THACO chắc chắn sẽ làm được nhưng để đảm bảo cho hiệu quả của khoản đầu tư của doanh nghiệp cần phải có hợp đồng. Đó là hợp đồng bao tiêu sản phẩm với giá cố định. Nếu không, trong môi trường cạnh tranh, doanh nghiệp chúng ta sẽ khó trụ được. THACO sẽ nhận chuyển giao công nghệ để làm các toa tàu đảm bảo tiêu chuẩn chạy trên đường 1435 - khổ đường tốc độ cao, chủ đầu tư dự án mua với giá tương đương giá nhập khẩu nhưng phải làm rõ, mức giá đó duy trì đến bao nhiêu năm, để đảm bảo doanh nghiệp đầu tư vào có khả năng thu hồi vốn. Ví dụ, ký với THACO ở thời điểm 2026 với giá 100 đồng, đến thời điểm bàn giao sản phẩm, các doanh nghiệp ngoại lại chào bán với giá chỉ 60 đồng. Như thế có được xem là gây thất thoát không?

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu như hiện nay, nhiều nhà máy của các nước xung quanh Việt Nam, họ đã trừ hết khấu hao bởi ngành công nghiệp đường sắt đã phát triển mạnh và phát triển từ cách đây rất lâu. Khi đã hết khấu hao thì họ sẽ bán với giá rẻ. Đến lúc đó, THACO đang làm rồi nhưng lại phải tham gia đấu thầu với các doanh nghiệp nước ngoài thì rất khó để cạnh tranh được. Vậy sản phẩm đã làm ra, bán cho ai? Nếu ký theo giá thị trường thì doanh nghiệp khó có thể hoàn vốn.

Vì lợi ích quốc gia, có một đội ngũ doanh nghiệp dân tộc có khả năng nội địa hóa phần lớn các sản phẩm thiết yếu cho nền kinh tế thì phải tạo thị trường, tạo điều kiện cho doanh nghiệp làm được. Cần bao tiêu cho họ với mức giá phù hợp, trả dần lợi nhuận cho họ theo một chu kỳ đầu tư. Chuyển từ vốn đầu tư của Nhà nước thành chi thường xuyên. Với Nhà nước là chi thường xuyên, nhưng với doanh nghiệp tư nhân là khoản đầu tư tốt. Tại sao không kết hợp 2 đặc tính cùng của một đồng tiền, đem lại lợi ích tối đa cho đất nước? Đó là cả một vấn đề lớn. Nếu không thông về mặt tư tưởng, không thống nhất trong hành động thì khó có thể làm được.

Nhà nước cần mở đường, các địa phương cần kiến tạo để xây dựng những không gian phù hợp giúp doanh nghiệp tư nhân được kích thích phát triển. Có doanh nghiệp mạnh thì mới có nhiều việc làm, mới có thể tăng trưởng bền vững và hướng tới một cuộc sống phồn vinh cho mọi người dân.

Nhiều tỷ phú trên thế giới sau khi họ tích lũy được tài sản lớn, với những thương hiệu độc quyền, nổi tiếng, đến cuối cùng, họ cống hiến lại cho đất nước. Với những doanh nhân dân tộc, họ làm giàu, đã không còn là để đáp ứng nhu cầu của riêng họ. Cũng đâu thể một lúc hai chân đi hai xe ô tô hay ngủ cùng lúc ở mấy tòa nhà biệt thự nhiều triệu đô. Họ muốn khẳng định bản thân mình, nhưng đóng góp lớn cho đất nước, đó là điều đáng quý.

Những con người như Trần Bá Dương, Phạm Nhật Vượng, Nguyễn Thị Phương Thảo… là những nhân tài của đất nước. Chúng ta phải trân trọng, phải tạo điều kiện để họ phát huy hết được năng lực của mình trong việc đóng góp cho đất nước. Non sông đất nước có vẻ vang hay không là nhờ vào những doanh nhân có bản lĩnh như vậy. Họ kinh doanh để tạo ra giá trị thật, thực hiện sứ mệnh phát triển cùng đất nước.

PV: Xuất phát điểm là một doanh nghiệp lắp ráp, sản xuất ô tô, THACO đang thực hiện chiến lược đa ngành, đi vào những lĩnh vực khó nhưng quan trọng: Ô tô, cơ khí và công nghiệp hỗ trợ, logistics, đầu tư xây dựng, nông nghiệp, thương mại dịch vụ. Điều đặc biệt là, các ngành này đều có liên quan mật thiết và cộng hưởng lẫn nhau dựa trên nền tảng quản trị công nghiệp bài bản. Họ đặt mục tiêu đến năm 2027 trở thành "Tập đoàn công nghiệp đa ngành hàng đầu khu vực ASEAN, phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập khu vực và thế giới”. Ông nghĩ sao về tầm nhìn này?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Hầu hết các tập đoàn lớn trên thế giới đều phát triển theo hướng đa ngành hẹp, tức là phát triển mở rộng ra các ngành quan trọng dựa trên thế mạnh của ngành cốt lõi, lan tỏa dần, và to dần ra. THACO đi lên từ công nghiệp ô tô, sau đó chuyển lên một bước làm cơ khí, công nghiệp hỗ trợ. Rồi họ làm thêm phần logistics để phục vụ cho bản thân trước, từ đó đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp khác trong khu vực, trở thành một tên tuổi lớn trong lĩnh vực logistics, và đang vươn mạnh ra thị trường toàn cầu. 

Cảng Chu Lai do THACO đầu tư đã và đang trở thành trung tâm logistics container quốc tế. Với việc khánh thành cảng chuyên dụng đáp ứng cho tàu 5 vạn tấn tại Chu Lai, THACO hướng tới việc hình thành một trung tâm logistics phục vụ khu vực miền Trung và Tây Nguyên, góp phần giảm chi phí vận chuyển và thúc đẩy sự phát triển kinh tế khu vực. Khát vọng ấy không chỉ phản ánh tầm nhìn của doanh nghiệp tư nhân, mà còn chạm tới một cơ hội lớn mang tầm quốc gia: Đưa Việt Nam vươn lên trở thành mắt xích quan trọng trong mạng lưới vận tải, logistics và kinh tế toàn cầu.

Việc đầu tư vào nông nghiệp cũng dựa trên thế mạnh về cơ khí và logistics để phát triển quy mô lớn ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên và vươn sang Lào, Campuchia theo hướng chuyên môn hoá, ứng dụng công nghệ số, chú trọng chế biến và hướng tới nâng cao kim ngạch xuất khẩu nông sản thông qua cảng Chu Lai.

Với doanh nghiệp, chỉ sợ không có mục tiêu, không có tầm nhìn, còn nếu đã đề ra mục tiêu và có những dấu mốc cụ thể để đạt được thì đó sẽ là bước đệm cho những nỗ lực, cho sự đầu tư để tạo ra thành quả. Một doanh nghiệp muốn lớn mạnh luôn phải có tầm nhìn, và không ngừng vươn tới những mục tiêu cao hơn.

PV: Yếu tố quan trọng nhất của công nghiệp hỗ trợ là trình độ công nghệ. Tuy nhiên, đây dường như đang là yếu điểm của các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực này và khiến các doanh nghiệp khó bước vào chuỗi cung ứng sản xuất, đặc biệt là chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI khi vào Việt Nam. Tổng Bí thư Tô Lâm đã chia sẻ trăn trở “doanh nghiệp của chúng ta đang đứng ở đâu trong chuỗi giá trị toàn cầu cũng như trong năng lực cạnh tranh quốc tế", khi nhiều lĩnh vực xuất khẩu Việt Nam có vị trí cao trong bảng xếp hạng thế giới, nhưng giá trị thật mà doanh nghiệp trong nước tạo ra rất thấp, bởi chỉ tham gia được vào những công đoạn có giá trị thấp, còn những công đoạn có giá trị cao đều từ nhập khẩu và từ hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ mà doanh nghiệp FDI đưa vào.

Việc THACO lựa chọn dấn thân, tiên phong trong lĩnh vực cơ khí, công nghiệp hỗ trợ với mục tiêu tăng tỷ lệ nội địa hóa cho các lĩnh vực mà Việt Nam vốn phụ thuộc lớn vào doanh nghiệp ngoại, dường như đang cho thấy khát vọng tự chủ, tự lực, tự cường, để nâng cao nội lực, góp phần đưa đất nước vươn mình?

TS. Nguyễn Đức Kiên: Các doanh nghiệp trong nước không đáp ứng được thì FDI mới phải kéo hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ từ bên ngoài vào. Công nghiệp hỗ trợ có vai trò cực kỳ quan trọng, là linh hồn, hạt nhân của quá trình công nghiệp hóa đất nước. Nếu không phát triển được công nghiệp hỗ trợ thì Việt Nam sẽ mãi nằm ngoài chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc THACO đi sâu vào công nghiệp cơ khí chế tạo là hoàn toàn chính xác, phù hợp với quá trình phát triển. Điều quan trọng là họ làm bài bản, đầu tư lớn, chú trọng vào hoạt động chuyển giao công nghệ, nghiên cứu, cải tiến, thiết kế và phát triển sản phẩm theo yêu cầu của từng thị trường, cả trong và ngoài nước.

THACO Industries tại Quảng Nam hiện có khoảng 20 nhà máy sản xuất linh kiện phụ tùng, thiết bị chuyên dụng phục vụ cho ngành công nghiệp ô tô và các ngành công nghiệp khác, trên quy mô hơn 300ha. Hiện THACO đã bán được các linh kiện phụ trợ cho các nhà sản xuất ô tô đang có tại Việt Nam như Hyundai, Ford, Toyota, Isuzu… Các sản phẩm sơ mi rơ moóc và thiết bị chuyên dụng cũng được đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại và vận hành theo quy trình sản xuất nghiêm ngặt, xuất khẩu sang các thị trường như: Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Campuchia, Myanmar…

Việc chú trọng đầu tư Trung tâm R&D, tập trung chuyên sâu cho hoạt động nghiên cứu và phát triển sản phẩm là cần thiết để tham gia được vào chuỗi cung ứng. Trình độ hiện tại của chúng ta chưa có thể làm được công nghệ lõi nhưng cải tiến sản phẩm thì rất tốt, ví dụ như ghế, gầm xe, thùng xe, chiều dài thân xe… như thế nào để phù hợp với tiêu chuẩn của từng thị trường. Phát triển các sản phẩm liên quan đến con người đều phải dựa trên nghiên cứu. Nghiên cứu là tiền đề để nâng cao trình độ công nghệ và giá trị gia tăng trong công nghiệp hỗ trợ. Nếu phát triển và tập trung đúng thì đến thời điểm nào đó sẽ có thương hiệu.

Mục tiêu của THACO trong năm nay là sản xuất được khoảng 35 - 40% các chi tiết, linh phụ kiện cho các doanh nghiệp FDI tới Việt Nam gia công, sản xuất hàng hóa để xuất khẩu. Không chỉ vậy, theo tôi biết, họ có kế hoạch đầu tư thêm khu công nghiệp chuyên ngành cơ khí có diện tích gần 800ha với vốn đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng tại Bình Dương, không chỉ phục vụ cho việc nâng cao tỷ lệ nội địa hóa ngành ô tô mà còn phát triển nhiều lĩnh vực công nghiệp khác.

Đó là những mục tiêu rất đáng nể, đáng khích lệ. Nhất là khi, sự đầu tư của THACO đang mở ra những cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ khác. Công nghiệp hỗ trợ muốn phát triển được cũng cần doanh nghiệp đầu tàu, hợp tác chiến lược với các đối tác quốc tế lớn, kết nối sâu vào chuỗi cung ứng, làm hình mẫu và dẫn dắt các doanh nghiệp khác đi lên.

Hiện nay 70% hàng hóa xuất khẩu Việt được sản xuất bởi doanh nghiệp FDI. Doanh nghiệp Việt có thể lớn cùng nghiệp FDI bằng cách cung ứng, xây dựng hệ sinh thái dịch vụ đầu vào và các dịch vụ bao quanh doanh nghiệp FDI, từ đó, nâng hàm lượng đóng góp vào xuất khẩu. Nhưng nếu không đủ sức, thì rất khó cạnh tranh với cuộc đổ bộ của các doanh nghiệp phụ trợ nước ngoài.

Nhìn ở góc độ tổng thể, ngành cơ khí, ngành công nghiệp hỗ trợ muốn tạo ra những bước ngoặt mang tính xoay chuyển, nâng cao hàm lượng giá trị gia tăng trong sản phẩm, rất cần thêm sự hỗ trợ của Nhà nước thông qua các chính sách cụ thể.

PV: Điều ông vừa nói, cũng là trăn trở của doanh nhân Trần Bá Dương. Kiên định với con đường công nghiệp hỗ trợ, ông Dương không ít lần kiến nghị chính sách phát triển cho ngành này, khao khát có một môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch.

TS. Nguyễn Đức Kiên: Ở góc độ là nhà sản xuất lớn, THACO đang tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng giá trị của ngành. Ở góc độ là doanh nghiệp đang đi sâu vào công nghiệp hỗ trợ, họ nỗ lực tìm kiếm và chớp lấy cơ hội từ làn sóng FDI vào Việt Nam ngày càng gia tăng, để trở thành nhà cung cấp cho các doanh nghiệp FDI sản xuất tại Việt Nam, cạnh tranh trực tiếp với làn sóng đổ bộ công nghiệp hỗ trợ của nhiều nước vào Việt Nam đang diễn ra với quy mô lớn và nhanh.

Không chỉ tiên phong, dấn thân, THACO còn không ít lần đề xuất kiến nghị với Chính phủ cần quan tâm hơn đến lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ. Và không chỉ công nghiệp hỗ trợ, trong quá trình đầu tư kinh doanh, thấy khó ở đâu ông Dương đều mạnh dạn kiến nghị để được tháo gỡ.

Nhận ra điểm yếu của logistics miền Trung, khiến chi phí luôn cao hơn 2 đầu Nam - Bắc, ông Trần Bá Dương đã nỗ lực đề xuất với địa phương, Chính phủ để triển khai các dự án nhằm nâng cao năng lực logistics của khu vực. Như mở rộng cảng biển Chu Lai thông qua dự án luồng Cửa Lở để đón được tàu lớn; đầu tư con đường nối Chu Lai với Tây Nguyên và biên giới Lào; phát triển giao thông liên vùng giữa Quảng Nam, Đà Nẵng và các tỉnh Tây Nguyên… Đó là những nỗ lực rất lớn, trước mắt là vì hoạt động của chính doanh nghiệp, lâu dài là để tạo cơ sở kéo thêm nhiều doanh nghiệp đến phát triển tại khu vực. Nếu chi phí cao, điều kiện không thuận lợi thì sẽ rất khó thu hút. 

Sự phát triển bài bản, chắc chắn và không ngại khó của THACO là cách để doanh nghiệp có thể đi xa, phát triển bền vững.

Vừa làm vừa kiến nghị chính sách là hành động vì lợi ích quốc gia, đúng với tinh thần của Nghị quyết 68 là tăng cường vai trò của doanh nhân trong tham gia góp ý, phản biện chính sách, bảo đảm thực chất, hiệu quả, minh bạch. Và suy cho cùng, đó là lòng dũng cảm của “đầu tàu” kinh tế.

- Trân trọng cảm ơn ông vì những góc nhìn sâu sắc cùng nhiều gợi mở về tầm vóc của một doanh nghiệp tư nhân giàu khát vọng và cách để Nhà nước có thể tận dụng, phát huy sức mạnh của họ trong việc hiện thực hóa những mục tiêu lớn lao của đất nước. Chính sách đang có nhiều đổi mới, cởi mở. Trước sứ mệnh lịch sử được truyền trao, doanh nghiệp tư nhân đang được thôi thúc hành động hơn bao giờ hết. Tin rằng, những “đầu tàu” như THACO sẽ có một hành trình phát triển mới thật kiên cường, với nhiều niềm tin, cảm hứng sáng tạo và dấu ấn nổi bật! 

Một doanh nghiệp mang khát vọng dân tộc, muốn làm nên việc lớn, trước hết đó phải là một doanh nghiệp có văn hóa, xuất phát từ những điều tưởng chừng như rất nhỏ. Như đúc kết của TS. Lê Doãn Hợp: "Phải là doanh nghiệp có văn hóa thì mới có thể làm giàu chân chính, phát triển một cách có trách nhiệm". 

THACO rất chú trọng xây dựng văn hóa doanh nghiệp từ những ngày đầu thành lập cho đến khi có khoảng 60.000 nhân sự như hiện tại. Văn hóa doanh nghiệp luôn gắn với văn hóa của người đứng đầu và gắn liền với tầm nhìn phát triển bền vững của doanh nghiệp. 

Doanh nhân Trần Bá Dương từng chia sẻ, việc doanh nghiệp gắn cả đời mình với sự phát triển của địa phương, của vùng và với sự đi lên của nhiều ngành công nghiệp chính yếu của đất nước là "một điều rất hạnh phúc". 

Ở thời điểm kinh tế đất nước khó khăn, doanh nhân Trần Bá Dương thường động viên cộng sự, nhân viên của mình bằng việc phát đi những thông điệp ý nghĩa. Đơn cử như: 

"Nền kinh tế quốc gia chỉ có thể phồn vinh và phát triển khi có những giá trị thiết thực cho cộng đồng thế giới. Doanh nghiệp chỉ tồn tại và phát triển khi tạo ra những giá trị phục vụ cho xã hội. Nhân sự chỉ thành công và hạnh phúc khi có những giá trị đóng góp cho doanh nghiệp, cho tổ chức.

Tôi kêu gọi toàn thể cán bộ nhân viên hãy nêu cao "tinh thần trách nhiệm đối với THACO, xã hội và đất nước", hình thành "nghị lực, trí tuệ mới cho chính mình" nhằm mang đến "những đóng góp thiết thực", góp phần giúp nền kinh tế đất nước thoát khỏi khó khăn hiện tại và phát triển vững chắc trong thời gian tới".

Để hướng tới mục tiêu trở thành tập đoàn công nghiệp đa ngành hàng đầu ASEAN, phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập khu vực và thế giới, mang lại giá trị cho khách hàng, đối tác, xã hội và phát triển kinh tế đất nước với tinh thần “tận tâm phục vụ”, THACO không ngừng đầu tư phát triển sức mạnh nội sinh, đổi mới tư duy và hành động, nâng chất, nâng tầm của đội ngũ nhân sự.

Doanh nhân Trần Bá Dương hướng đến xây dựng một đội ngũ nhân sự có ý chí mạnh mẽ, thái độ làm việc tích cực, năng động sáng tạo và kỷ luật; đóng góp vào sự phát triển bền vững của công ty, qua đó trở thành người hữu ích cho xã hội, đất nước.

Với những đặc thù của lĩnh vực sản xuất kinh doanh, đòi hỏi chất lượng và tầm nhìn về sự phát triển bền vững, doanh nhân Trần Bá Dương lấy đặc tính công nghiệp làm nền tảng, định hướng xây dựng văn hóa. Tập đoàn đề cao và tập trung nâng cao ý thức kỷ luật, hành động kỷ luật, con người kỷ luật để hình thành văn hoá kỷ luật, qua đó phát triển nguồn nhân lực có tác phong công nghiệp, ứng xử chuẩn mực. Văn hóa kỷ luật được phát triển, bồi dưỡng dựa trên nguyên tắc 8T: Tận tâm - Trung thực - Trí tuệ - Tự tin - Tôn trọng - Trung tín - Tận tình - Thuận tiện.

Bên cạnh tính kỷ luật, văn hóa THACO còn đề cao tính nhân văn “đóng góp, cống hiến cho xã hội” thông qua sản phẩm và dịch vụ, luôn thể hiện “trách nhiệm với xã hội”. Trong những năm qua, “Tiêu chí 8 chữ T” đóng vai trò giá trị cốt lõi mà THACO xây dựng cho mỗi nhân sự đã góp phần tạo nên hình ảnh thương hiệu của THACO.

Đồng thời, Tập đoàn tạo môi trường làm việc đặc thù và ưu việt để nhân sự phát triển toàn diện đáp ứng yêu cầu hội nhập, đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, đất nước. Văn hóa THACO thể hiện tính đại diện của một doanh nghiệp không chỉ ở sản phẩm hay thương hiệu, mà còn thể hiện ở mỗi nhân sự thông qua cách ứng xử trong công việc và đời sống hàng ngày, với phương châm: “Mỗi nhân sự là một đại sứ của thương hiệu”.

Trong gần 28 năm hình thành và phát triển, dưới sự dẫn dắt của doanh nhân Trần Bá Dương, THACO không chỉ khẳng định tầm vóc kinh tế mà còn được định vị trở thành một doanh nghiệp phát triển bền vững vì cộng đồng thông qua công tác an sinh xã hội và lan tỏa những giá trị nhân văn.

Từ năm 2017 đến nay, THACO đã đồng hành cùng chương trình "Việc tử tế" của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) tổ chức nhiều "Chuyến xe tử tế" đến với những địa phương ở vùng sâu, vùng xa. Dấu ấn để lại trên những vùng đất đã đến là những sân chơi, thư viện; phòng học cho trẻ em nhà ở cho đồng bào nghèo… Đau đáu với khát vọng có thêm nhiều doanh nhân, người tài cùng chung khát khao đưa Việt Nam vươn tới những tầm cao mới, THACO đã hỗ trợ hàng trăm tỷ đồng cho Quỹ đầu tư khởi nghiệp của Trung ương Đoàn, là nhà tài trợ chính của các Chương trình Đường lên đỉnh Olympia, Khởi nghiệp quốc gia, Cà phê khởi nghiệp...

Khi văn hóa trở thành thước đo quyết định thành bại của doanh nghiệp ở cả hiện tại và tương lai, "hùng mạnh mà yêu thương, kinh doanh mà nhân ái" sẽ tiếp tục là "kim chỉ nam" trong hành trình vươn mình, phát triển bền vững cùng đất nước của THACO.

Ở THACO, văn hóa còn là tinh thần "làm gì cũng nghĩ đến cạnh tranh tầm quốc gia", "đóng góp cho tăng trưởng", là khát vọng chinh phục, là bản lĩnh so mình với thế giới, là sự tự tin. Tin vào chính mình và tìm con đường sáng để vươn lên. Và suy cho cùng, chỉ khi có tự tin, thì mới có tự chủ, tự hào./.